تحلیل رابطه‌ی جمعیت و وزن ژئوپلیتیک ایران

Abstract

مکان جغرافیایی بدون جمعیت ساکن در آن به مکان بی‌روح شباهت دارد و به عنوان فضای بی‌هویت تلقی می‌شود. از طرفی رابطه‌ی نزدیکی بین گروه‌های انسانی ساکن در یک سرزمین و فرایند توسعه وجود دارد، به گونه‌ای که روند، جهت‌گیری و میزان آن تابعی از کم و کیف جمعیت است و از آنجایی که عوامل و عناصر قدرت ملی ارتباط مستقیمی با وزن ژئوپلیتیکی یک کشور دارد، پس از سنجش متغیر جمعیت در قدرت ملی یک کشور، می‌توان به تبیین نقش این عامل در وزن ژئوپلیتیکی کشور پرداخت. این تحقیق به بررسی نقش جمعیت در وزن ژئوپلیتیکی ایران می‌پردازد. روش انجام این تحقیق، توصیفی- تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات، روش کتابخانه‌ای و پرسشنامه‌ای است و ضمن مطالعه‌ی کمی و کیفی جمعیت ایران و آمار مربوط به سرشماری‌های سال‌های 1335 تا 1385 پاسخگوی این سؤال اصلی است که تأثیر متغیر جمعیت در وزن ژئوپلیتیکی ایران چگونه است؟ نتیجه‌ی تحقیق نشان می‌دهد که در حال حاضر کشور ایران به لحاظ قدرت ملی در بین کشورهای دنیا در مقایسه با تعداد جمعیت آن، از جمله کشورهای متوسط است. هرچند که امروزه تعداد جمعیت به تنهایی دلیل ثابتی بر قدرت ملی کشورها نیست. جمعیت ایران در بسیاری از شاخص‌های کیفی از جمله فرهنگ سیاسی مردم، توزیع و پراکنش جغرافیایی و همگونی یا ناهمگونی جمعیت، علی‌رغم روند رو به توسعه‌ی آن در برخی موارد، در حالت کلی از وضعیت متعادلی برخوردار نیست.