تحلیل تهدیدات طبیعی و انسانی سیستان و بلوچستان و پیامدهای امنیتی آن

Abstract

مقدمه: حساسیت‌های بالای استان با توجه به موقعیت جغرافیایی و ساختارهای طبیعی، انسانی و سیاسی ـ فرهنگی، امنیتی و نظامی خاص و سابقه چندین ساله بحران، ضرورت شناخت همه‌جانبه استان و پژوهش‌های مفصل علمی را برای کشف علل و عوامل ناامنی و پیدا کردن راهکارهای مناسب برقراری امنیت و استفاده از فرصت‌های منطقه‌ای را ضروری می‌دارد و این امر محقق نمی‌شود مگر با مطالعات منطقه‌ای که مقاله حاضر، حاصل این پژوهش در منطقه سیستان و بلوچستان می‌باشد؛ بنابراین، هدف اصلی پژوهش حاضر، شناخت و تحلیل تهدیدات طبیعی و انسان‌ساز مؤثر بر ناامنی و نابسامانی فضای جغرافیایی سیستان و بلوچستان است. روش: پژوهش حاضر ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر شیوه اجرا، پیمایشی است. روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش روش کتابخانه‌ای و میدانی است. همچنین جامعه آماری پژوهش شامل خبرگان امنیتی و انتظامی، مسئولین و نخبگان دانشگاهی استان سیستان و بلوچستان می‌باشد. همچنین داده‌ها با استفاده از پرسشنامه روا و پایا (آلفای کرونباخ برابر با 807/0) جمع‌آوری و با استفاده از نرم‌افزار SPSS تحلیل شده است. یافته‌ها: بر اساس نتایجی که از آزمون فریدمن به‌دست‌آمده می‌توان گفت که در بین گویه‌های تحقیق، گویه «تهدیدات انسان‌ساز» با امتیاز 33/1 در رتبه اول قرار می‌گیرد و گویه «تهدیدات طبیعی» با امتیاز 08/1 در رتبه دوم قرار می‌گیرد که فرضیه اول تحقیق رد می‌شود. همچنین نتیجه حاصل از آزمون T-Test برای وجود تفاوت معناداری تهدیدات طبیعی و انسان‌ساز مؤثر بر نابسامانی فضای جغرافیایی سیستان و بلوچستان نشان‌دهنده آن است که سطح معناداری آزمون کوچک‌تر از (05/0) می‌باشد و در سطح اطمینان 95 درصد، اختلاف معنادار مثبتی بین تهدیدات طبیعی و انسان‌ساز وجود دارد. بدین ترتیب، بین این دو، یعنی تهدیدات طبیعی و انسان‌ساز رابطه معناداری وجود دارد که فرضیه دوم تحقیق تأییدمی‌شود. نتیجه‌گیری: نتایج نشان‌دهنده آن است که تهدیدات طبیعی و انسان‌ساز تأثیرگذار در این فضای جغرافیایی بحران و ناامنی را در سیستان و بلوچستان دوچندان نموده که پیامدهای امنیتی ناگواری را برای این استان در سال‌های اخیر ازجمله تهدید نگرش به حاکمیت، تهدید اندیشه‌های حاکم، تهدید هویت ملی، تهدید انسجام اجتماعی، تهدید سرمایه اجتماعی، تهدید دل‌بستگی ملی و تهدید رفتار اجتماعی رقم‌زده است که به‌تبع آن زمینه ناآرامی‌های اجتماعی در میان شهروندان، طراحی توطئه‎آمیز بازیگران خارجی و دخالت گروه‌های اجتماعی ناراضی فراهم آورده است.