مؤلفه‌های امنیت پایدار از منظر قرآن کریم

Abstract

مقدمه: در قرآن کریم امنیت پایدار به معنای تحقق همه مؤلفه‌های داخلی و خارجیِ ثبات در جامعه است. در این کتاب آسمانی به نحو گسترده‌ای به موضوع امنیت پایدار پرداخته شده، و در آیه‌های متعدد درباره این مقوله توصیه‌های راهبردی ارائه شده است. بنابراین، پرسش اصلی این پژوهش پیرامون مؤلفه‌های امنیت پایدار در قرآن کریم می‌باشد. روش: مقاله حاضر با رویکرد کیفی و به روش رویش نظریه‌ها تدوین گردید. به منظور طراحی الگوی مبنایی امنیتِ پایدار با تأکید بر قرآن کریم، از روش تحلیل محتوای کیفی و تفسیر داده‌های متنی استفاده کردیم. ادبیات تحقیق را به‌وسیله نرم‌افزارهای قرآنی و حدیثی، نهج‌البلاغه، کتاب‌های تفسیری شیعه و اهل سنت و مقاله‌های مرتبط مطالعه کردیم. برای مدیریت منابعِ مطالعه شده و سازماندهی اطلاعات گردآوری شده از نرم‌افزار سیتاوی و برای تجزیه و تحلیل داده‌های کیفی از نرم‌افزار مکس‌کیودا استفاده نمودیم. در فرایند تولید نظریه زمینه‌ای کُد‌گذاری باز، کُد‌گذاری محوری و کُد‌گذاری انتخابی انجام دادیم. یافته‌ها: مفهوم امنیت در قرآن کریم شامل مواردی از قبیل امنیت سرزمین، امنیت راه‌ها، ایمنی از آسیب دشمن و... است. با عنایت به اینکه امنیت پایدار پیوستاری گسترده در تمامی حوزه‌های داخلی، خارجی، اعتقادی و عملی است؛ قرآن کریم مؤلفه‌هایی از قبیل ولایت‌پذیری، وحدت، حفظ اسرار نظام، اقتدار حاکم، قاطعیت در مجازات اخلال‌گران، توان بازدارندگی در برابر تهدید خارجی و پاسخ قاطع به تجاوز دشمن را عامل پایداری امنیت معرفی می‌کند. نتیجه‌گیری: قرآن کریم نسبت به مفهوم امنیت در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی نگاهی جهانشمول دارد، که در آن مصالح نوع بشر تأمین می‌شود. در این نگاه، امنیت پایدار همواره با اقتدار، وحدت، انسجام و استحکام جامعه اسلامی در ابعاد داخلی و خارجی ارتباط دارد. بنابراین هرگونه نابسامانی و ناامنی در یک بُعد، ابعاد دیگر را تحت تأثیر قرار می‌دهد و پایداری امنیت را از بین می‌برد.