مخالفان دیجیتالی خدمت سربازی (تحلیل محتوای مطالب مخالفت با خدمت سربازی در فضای مجازی)

Abstract

مقدمه: تمایل نداشتن به انجام خدمت سربازی دلایل شخصی و اجتماعی متعددی دارد؛ از جمله این‌که مشمولان معتقدند دوران سربازی‌‌، نه تنها مفیدترین سال‌های عمرشان را اتلاف و فرصت‌های اجتماعی‌شان را محدود می‌کند، برای آنها دستاورد قابل توجهی هم ندارد. در این زمینه انتشار مطالبی حاوی مخالفت با سربازی در فضای مجازی که سعی در ترغیب جوانان برای مخالفت با سربازی دارند، به این بی‌علاقگی دامن می‌زند. این تلاش‌ها علاوه برآنکه مخالف نظام است، باعث دلسردی جوانان شده و آسیب‌های روانی قابل ملاحظه‌ای را به بار خواهد آورد. روش: روش پژوهش در این مقاله به صورت کیفی، توصیفی ـ تحلیلی، از نوع ارزیابی محتوا با نمونه‌گیری هدفمند در دوره زمانی دو ماهه است. جامعة آماری این پژوهش شامل تمامی وب‌سایت‌ها و وبلاگ‌هایی هستند که در محتوای خود مطالبی را در مخالفت با خدمت سربازی در ایران درج کرده‌اند و و واحد تحلیل نیز «مطلب» یا «موضوع» بوده است. یافته‌ها: نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که این وب‌سایت‌ها بیشتر مطالب خود را با هدف انتقادی و کمتر اطلاع‌رسانی مطرح کرده‌اند. تأکید عمده این انتقادها بر اتلاف دو سال از عمر جوانان، و در نظر نگرفتن مسایل بهداشتی دوران سربازی است. محتوای بررسی شده در این بررسی، همچنین نشان می‌دهد که دوره آموزشی و آمادگی نظامی و دفاعی ناکافی است. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج پژوهش، انتشار مطالب منفی در فضای مجازی نیازمند نظارت بیشتر است تا موجبات دلسردی مشمولان جدید نشود. از طرفی، تأمل درباره انتقادهای مؤثر، از برخی لحاظ نیازمند برنامه‌ریزی‌های اصلاحی به‌ویژه در بحث آموزش، تحقق ارتش حرفه‌ای و اصلاحات تدریجی در دو وجه «مدت سربازی» و «کمک هزینه» است. محدود و قدیمی بودن منابع اطلاعات در خصوص قوانین، طولانی بودن زمان گردآوری داده‌ها به دلیل فراوانی موضوع و کمبود ادبیات پژوهش از جمله محدودیت‌های این پژوهش بود. با توجه به اینکه مطالب، تنها نظرات بخش اندکی از جامعه گسترده مشمولان را در برگرفته است، پیشنهاد می‌شود پژوهش‌های کیفی و پیمایشی با هدف نظرسنجی از دوره سربازی و ارایه راهکارهای اصلاحی و افزایش انگیزه مشمولان از طریق فضای مجازی، انجام پذیرد.