رویکرد پلیسی به حق سکوت متهم در نظام تقنینی ایران

Abstract

مقدمه: این مقاله به بررسی مبانی حق سکوت متهم و الزامات قانونی رعایت آن، توسط پلیس در مرحله تحقیقات مقدماتی میپردازد تا با توجه به روند قانون‌گذاری در ایران و تأکید قوانین جزایی و حقوق شهروندی برای رعایت حق سکوت متهم، بتواند جایگاه حق سکوت متهم را در تحقیقات مقدماتی از دیدگاه پلیسی روشن نماید. روش: این پژوهش با روش کیفی و با استفاده از بررسی اسنادی، مصاحبه عمیق با خبرگان، نخبگان پلیسی، قضایی و دانشگاهی، ضمن بررسی زوایای مختلف حق سکوت متهم، تأثیر آن بر کار پلیس، بهویژه کشف جرم و به تبع آن، ایجاد نظم و امنیت عمومی مورد بررسی قرارگرفته و با توجه به ماهیت پژوهش، سعی گردید جامعه مورد سؤال از مأموران پلیس آگاهی و پلیس پیشگیری ناجا باشند. یافتهها: یافتههای پژوهش نشان میدهد از نظر قانونی، پلیس ملزم به رعایت حق سکوت متهم می‌باشد؛ اما با توجه به اینکه بیشترین امکان دریافت اطلاعات صحیح از متهمان در لحظه‌های اول دستگیری وجود دارد، بنابراین، تفهیم حق سکوت در این مرحله باعث استفاده متهم از این حق و در نهایت، ارائه اطلاعات دستکاری شده و نادرست در مرحله بعد میشود. نتیجهگیری: هرچند از نظر پلیسی رعایت حق سکوت متهم ممکن است باعث کاهش احتمال موفقیت پلیس در تحقیقات مقدماتی و بازجویی و بهدست آوردن اطلاعات صحیح از متهم شود، اما رعایت حق سکوت متهم در صورتی که پلیس برای کشف و اثبات جرایم بهجای بازجویی صرف، به ابزارها و دانش فنی مسلط باشد، هیچگونه خللی در فرایند کشف جرایم بهوجود نمیآورد.