بررسی تأثیر تناسب توده و فضاهای شهری بر کمیت وقوع جرم در شهر بهبهان

Abstract

زمینه و هدف: امروزه توجه به امنیت شهر و شهروندان از اولویت‌های اساسی مدیران و برنامه‌­ریزان شهری محسوب می‌شود. برنامه­‌ریزی و طراحی محیط­‌های شهری و ارزیابی نقش کالبد شهر در کاهش جرائم شهری، زمینه و مسئله مورد مطالعۀ این پژوهش بوده است. بنابراین، هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تأثیر تناسب توده و فضاهای شهری بر کمیت وقوع جرم در شهر بهبهان است. روش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع پژوهش‌های کاربردی و از لحاظ روش‌شناسی، توصیفی- تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای و بررسی‌های میدانی است. جامعۀ آماری مجموعه جرائم سرقت، قتل، کیف‌قاپی، فحشا و تجاوز به عنف در سال 1394 است. داده‌­های موردنیاز با مراجعه به کلانتری­‌های شهر بهبهان و عکس‌های هوایی حاصله از تصویربرداری هوایی توسط پهپاد اخذ شد. به منظور تهیه و تولید نقشۀ توده و فضای بهبهان از تصاویر مأخوذه، عکس­‌های پهپاد با استفاده از نرم‌افزار Agisoft PhotoScan استانداردسازی و در نهایت در نرم­‌افزار ArcGIS تبدیل به نقشه شد. جهت انجام تحلیل داده­‌های میزان وقوع جرائم و تحلیل فضایی آن‌ها، از توابع Kernel و زمین­‌آمار از مجموعه ابزارهای موجود در Spatial Analyst Tools استفاده شد. یافته­‌ها: نتایج نشان داد که از کل مساحت 23.488.034 مترمربع شهر، 7.542.299 مترمربع را توده‌های شهری و 15.973.475 مترمربع را فضاهای شهری اشغال کرده‌اند. لذا، تناسب توده به فضا در شهر رعایت نشده و حجم توده و بافتِ پر شهر نسبت به فضاهای خالی بیشتر بوده و تمرکز آن در بخش مرکزی شهر است؛ به‌گونه‌ای که پهنه‌های اطراف شهر و حواشی شهر را فضاهای خالی تشکیل داده است که این امر ناهمگونی بافت فیزیکی محیط را نمایان می‌کند. نتیجه­‌گیری: تناسب توده و فضا در شهر بهبهان رعایت نشده، به‌طوری که هر چه به حواشی شهر و فضاهای خالی اطراف شهر پیش رفته می‌شود، وقوع جرائم شهری کمتر شده و بالاترین میزان جرائم شهری در توده­‌های شهری و بافت‌های متراکم­‌تر بخش مرکزی شهر وقوع یافته است که این امر تأثیر بافت محیط بر کمیت وقوع جرم در شهر را گویا می­‌سازد.