تحلیل جامعه‌شناختی جرائم سایبری

Abstract

در دهه‌های اخیر، جهان شاهد تحولات و پیشرفت‌های عظیمی در فناوری‌های الکترونیکی بوده است. رایانه و اینترنت به ابزارهایی ضروری بدل گشته‌اند که تمامی جوانب فردی و اجتماعی زندگی افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهند. با افزایش نفوذ اینترنت در زندگی افراد و جوامع در سراسر جهان، انحرافات و جرائم مرتبط با اینترنت نیز رو به افزایش است. ماهیت‌ و ویژگی‌های خاص جرائم سایبری از جمله داشتن ابعاد جهانی و فراملی، فقدان توافق‌ جهانی پیرامون تعریف قانونی واحد از جرائم سایبری، بالا بودن سرعت ارتکاب این‌ جرائم، فقدان رویه‌های مشخص پیرامون همکاری‌های متقابل و بالا بودن هزینه‌های‌ کشف این جرائم، مراجع قضایی و انتظامی را با چالش‌های جدیدی مواجه کرده‌ است. از این‌رو، کشف ماهیت و روند رشد این‌گونۀ جرائم و بررسی دلایل و پیامدهای آن‌ها ضروری به نظر می‌رسد. مطالعات انجام شده در حوزه‌های مختلف علوم انسانی می‌توانند در این زمینه، راهگشا باشند. مقالۀ حاضر، با روش اسنادی گردآوری شده و درآمدی است بر جرائم سایبری که با هدف واکاوی بیشتر این مسئله به تعریف این‌گونه جرائم و ارائه آمارهای موجود می‌پردازد و مروری بر نظریه‌های جامعه‌شناختی ارائه شده در تبیین این‌گونه جرائم خواهد داشت. نظریه‌های بررسی شده در قالب سه دستۀ کلی ساختار اجتماعی، فرآیند اجتماعی و واکنش اجتماعی مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.