بازارچه های مرزی و امنیت مرزهای سیاسی کشور (مورد مطالعه: بازارچه مرزی جلفا)

Abstract

مبادلات تجاری مرزی یکی از شاخص های اصلی در برقراری ارتباط بین کشورهای همسایه و نیز امرار و معاش مردم مرزنشین است و از این طریق مردم ساکن در نواحی مرزی کشورهای همسایه می توانند در کنار هم و باهم از فرصت ها و منابع مشترک استفاده کنند که این امر می تواند منجر به استمرار ، پایداری دوستی و تفاهم طرفین در تثبیت جمعیت مرزنشین، فراهم آوردن فرصت های شغلی و ایجاد امنیت، رونق اقتصادی و شکل گیری یک نوع مزیت نسبی، در مناطق مرزی شود. با وجود ظرفیت ها و توانایی های موجود در مناطق مرزی باید گفت یکی از ویژگی های اصلی این مناطق دوری از مرکز کشور است. این مسئله جغرافیایی که بیشتر از طبیعت مناطق مرزی ناشی می شود و این دوری به لحاظ سیاست های غیر آمایشی و مرکز محو ر بودن ، پیامدها ی نامطلوبی را برای مناطق مرزی به همراه دارد که مهم ترین آن محرومیت شدید و حاش یه ای بودن این مناطق است که معضلات نظامی -امنیتی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی را فراهم می کند . در این تحقیق با استفاده از الگوی تلفیقی که چارچوب نظری پژوهش حاضر را تشکیل می دهد، به تحلیل آثار اقتصادی بازارچه ها ی مرزی در توسعه امنیت مرزهای سیاسی کشور پرداخته شده و بر همین اساس بازارچه مرزی جلفا در شمال غرب کشور(استان آذربایجان شرقی) به علت موقعیت حساس ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک آذربایجان و به لحاظ دروازه ورود و پل ارتباطی ایران به اروپا و متأثر شدن از ویژگی های خاص جغرافیایی و تحرکات قومیتی پان ترکیسم، به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شده و با تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS و با توجه به هدف پژوهش که از نوع کاربردی بوده و به لحاظ روش شناسی از نوع توصیفی می باشد که به شیوه کتابخان ه ای ، میدانی و سنجش متغیرها بر اساس پرسش نامه و مصاحبه اقدام به جمع آوری اطلاعات شده است . پیامدهای امنیتی و اقتصادی قرارگرفته و نتایج به دست آمده، حاکی از این واقعیت است که بازارچه مرزی جلفا توانسته است آثار قابل قبول در امنیتی نسبی و همچنین در تثبیت جمعیت مرزنشین مناطق پیرامون خود در مرزهای سیاسی شمال غرب کشور داشته باشد و راهکارها و پیشنهادهایی در این خصوص ارائه شده است.