نظارت اجتماعی دینی در دنیای مدرن: مطالعه مقایسه ای نگرش نسل جوان و بزرگسال به امر به معروف و نهی از منکر در شهر شیراز

Abstract

نقش نظارت های رسمی و نهادهای انتظامی در برقراری نظم و امنیت در جامعه قابل انکار نیست اما بدون توجه به نظارت های غیر رسمی و غیر نهادی این امر محقق نمی شود. امر به معروف و نهی از منکر در اسلام نوعی مکانیسم غیررسمی نظارت‌اجتماعی است که هدف آن را می توان تحقق نظم و امنیت بوسیله تک تک افراد و متناسب با فرهنگ دینی در جامعه دانست که امروزه با ورود مدرنیته به جامعه ایران این نظارت با چالش‌هایی مواجه شده‌است. این پیمایش با هدف سنجش نگرش نسل جوان و بزرگسال شهر شیراز نسبت به امربه معروف و نهی از منکر و مطالعه عوامل مرتبط با نگرش آنان انجام‌ شده‌است. نمونه‌ی این مطالعه 600نفر از جوانان(29-18سال) و بزرگسالان(بالای 40سال) شهر شیراز می‌باشند که با روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب شده‌اند و داده‌ها با ابزار پرسشنامه جمع‌آوری شده‌است. بر اساس نتایج 5/15درصد از پاسخگویان دارای نگرش منفی و 69درصد دارای نگرش میانه و 5/15درصد دارای نگرش مثبت نسبت به امر به معروف و نهی از منکر هستند و نگرش جوانان منفی‌تر از نگرش بزرگسالان می‌باشد. متغیرهای تحصیلات پاسخگو، تحصیلات پدر، تحصیلات مادر، تحصیلات همسر، رسانه، و فردگرایی دارای رابطه‌ی معکوس و متغیر سرمایه‌ی‌اجتماعی دارای رابطه‌ی مثبت با متغیر وابسته می‌باشند. نتایج رگرسیون چندمتغیره نشان می‌دهد، متغیرهای مستقل در مجموع توانسته‌اند 19درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین کنند. نتایج این مطالعه پیشنهاد می دهد که با قوی تر کردن پیوند افراد با جامعه و افزایش احساس تعلق می توان نگرش و رفتارهای آنها را برای نظارت های اجتماعی غیر رسمی مساعد تر کرد.