مقایسۀ سیستم‌های مغزی رفتاری، نارسایی‌های شناختی و هیجان‌خواهی در بین رانندگان عادی و درگیر در تصادفات رانندگی شهر ارومیه

Abstract

زمینه و هدف: در دنیای پرتحرک امروز با توجه به کثرت وسایل نقلیه و افزایش سرعت آن‌ها، تصادفات رانندگی به میزان قابل‌توجهی افزایش‌ یافته است و مرگ‌ومیر ناشی از تصادفات در حال حاضر در کشور­های توسعه‌یافته، بعد از بیماری­های قلبی و سرطان­ها در مقام سوم قرار دارد. هدف پژوهش حاضر، مقایسۀ نارسایی شناختی، هیجان‌خواهی و سیستم مغزی رفتاری در بین رانندگان درگیر در تصادفات رانندگی و عادی بود. مواد و روش: روش مطالعه از نوع علّی مقایسه­ای است. جامعۀ آماری پژوهش شامل تمامی رانندگان شهر ارومیه در نیمۀ دوم سال 1394 بود. از بین این جامعه، تعداد 120 نفر (افراد تصادف‌کرده و 60 نفر افراد تصادف‌نکرده) با روش نمونه‌گیری خوشه­ای چندمرحله‌ای انتخاب به‌عنوان گروه نمونه انتخاب شد. داده­ها با استفاده از پرسش‌نامۀ نارسایی­های شناختی، سیستم‌های مغزی رفتاری و هیجان‌خواهی جمع‌آوری شد. اطلاعات به‌دست‌آمده با استفاده از آزمون تحلیل واریانس چندمتغیره (MANOVA) و با بهره‌گیری از نرم­افزار SPSS تجزیه‌وتحلیل شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که میانگین نمرات هیجان‌خواهی، سیستم فعال­ساز رفتاری و نارسایی شناختی به‌طور معناداری در افراد تصادف‌کرده، بیشتر از افراد عادی می­باشد (001/0 > p). همچنین نتایج نشان داد که سیستم بازداری رفتاری در افراد عادی بیشتر از افراد تصادف‌کرده می­باشد (001/0 > p). نتیجه‌گیری: در این راستا می­توان نتیجه گرفت که نارسایی شناختی، هیجان‌خواهی و سیستم‌های مغزی رفتاری از عوامل روان‌شناختی دخیل در بروز تصادفات رانندگی هستند.