بررسی شاخص‌های طراحی ایمنی در معماری سنتی ایران و رویکرد CPTED (با تأکید بر پیشگیری از جرم)

Abstract

چکیده نزدیک به دو دهه است که اندیشمندان حوزه جرم‌شناسی و پیشگیری از جرم، کاهش شرایط جرم‌زای محیط را به منظور کاهش جرم و افزایش احساس امنیت شهروندان، در گرو طراحی‌های محیطی و ایجاد کالبد مناسب شهری دانسته‌اند. با توجه به این که رشد و حرکت اجتماعات بشری از جامعه بدوی به سمت اجتماعات و شهرنشینی مدرن همراه با تکامل مفهوم امنیت بوده است، به نظر می‌رسد به‌کارگیری الگوها و شاخص‌های ایمنی در معماری سنتی، به ویژه در ایران که دارای تمدن کهن می‌باشد؛ سابقه‌ای طولانی داشته که امروزه به عنوان شاخص‌های مفقوده در اندیشه‌ی متولیان حوزه‌ی نظم و امنیت و طراحان شهری به حساب می‌آید. هدف این تحقیق شناسایی شاخص‌های طراحی ایمنی در معماری سنتی ایران و رویکردهای نوین است تا بتواند الگوی ترکیبی در طراحی شهری به منظور افزایش احساس امنیت و رفاه شهروندان ارائه نماید. روش تحقیق حاضر از نظر اهداف کاربردی و از نظر ماهیت مطالعه توصیفی تحلیلی با استفاده از روش کتابخانه‌ای و اسنادی است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که علی‌رغم اینکه نظریه‌های طراحی محیط شهری در امنیت، طی دو دهه‌ی اخیر مطرح گردیده‌اند، لیکن شاخص‌های ایمنی در طراحی شهری در معماری سنتی ایران با قدمت طولانی وجود داشته است، ولی در عصر حاضر از به‌کارگیری آن‌ها در طراحی شهری غفلت گردیده است. بنابر این می‌توان الگوی ترکیبی از شاخص‌های سنتی و نوین را در طراحی شهری ارائه و مورد بهره برداری قرار داد. واژگان‌کلیدی: شاخص‌های ایمنی، معماری سنتی، نظریه‌های طراحی محیطی، نظم و امنیت