برج‌سازی و کارکردهای آن در لرستان دوره رضاشاه (1300- 1312 ش.)

Abstract

لرستان به‌عنوان منطقة کوهستانی صعب‌العبور با بافت اجتماعی عشایری، مقارن با برآمدن رضاشاه همچون دیگر مناطق کشور ناامن بود. رضاشاه در راستای تحقق سیاست‌ها و برنامه‌های خود به ایجاد امنیت در این منطقه از طریق نیروی نظامی پرداخت. ازآنجا که اجرا و توفیق عملیات نظامی در گرو استفاده از ابزارهای مختلف به‌ویژه استحکامات نظامی بود، ساخت برج به‌عنوان یک سازه نظامی مورد توجه قرار گرفت. این مقاله درصدد است تا با شیوه توصیفی- تحلیلی، ضمن تبیین استفاده نیروهای نظامی از برج و برج‌سازی در لرستان، اهداف رضاشاه از این اقدام را مورد بررسی قرار دهد. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که رضاشاه در راستای تحقق اهداف خود در حفاظت از راه‌ها و راه‌سازان، اخذ عوارض راه‌ها، ابلاغ فرامین و گزارش‌های منطقه و حفظ دستاوردهای خود به ساخت برج در لرستان روی آورد. بر این اساس، از آغاز پیشروی ارتش در لرستان تا استقرار کامل امنیت در منطقه (از سال 1300 تا 1312) در طی سه مرحله، برج‌های زیادی در لرستان به‌ویژه در ارتفاعات واقع درحاشیة راه ارتباطی تهران- خوزستان و مسیرهای تردد عشایر احداث گردید.