تهدیدها و فرصت‌های محیط امنیتی جمهوری اسلامی ایران برای تحقق حفاظت اطلاعات تهاجمی در مناطق هدف

Abstract

داشتن اطلاعات از گذشته، حال و آیندة تهدیدها و فرصت‌ها یکی از دغدغه‌های همیشگی سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی بوده است. در امور اطلاعاتی، امنیتی، انتظامی، و حفاظت اطلاعاتی چندین اقدام صورت می‌گیرد ـ ‌مانند تهیة برآوردهای عملیاتی، اطلاعاتی، حفاظتی و تحقیقات و آینده‌پژوهی‌ـ که در همة آن‌ها الگوی غالب ابتدا شناسایی و ارزیابی وضعیت خودی و حریف و همچنین وضعیت محیط است، سپس شرایط تحلیل می‌شود و در آخر، محقق به پیش‌بینیِ بیان راه‌کار و پیشنهاد می‌رسد و به‌طورمعمول این اقدام‌ها با اشراف اطلاعاتی میسر می‌شود. اشراف در صورتی مؤثر است که توانایی پیش‌گویی و پیش‌بینی را به ما بدهد. فرمانده معظم کل قوا (مدظله‌العالی) می‌فرماید: «تلاش دشمن برای نفوذ از جمله تهدیدهای بزرگ است» (25/06/94). با این نظریه، حفاظت اطلاعات در اقدام‌های حفاظتی و صیانتی خود از نیروهای مسلح موظف است، با توجه به تهدیدها و فرصت‌های محیط امنیتی ج. ا. ا. و نیز با توجه به محیط نیروهای مسلح، برای خنثی‌سازی تهدیدهای امنیتی دشمن اقدام کند. حفاظت اطلاعات از جمله سازوکارهای نیروهای مسلح برای حفظ اقتدار و کارکردهای این نهاد شمرده می‌شود. تغییرهای ناگهانی قطب‌های قدرت و تک‌قطبی‌شدن، کشورها را بر آن می‌دارد، در پی حوادث فناورانه، مروری بر آینده داشته باشند. این مقاله در ارتباط با تهدیدها و فرصت‌های محیط امنیتی و تهدیدهای آیندة ج. ا. ا. تنظیم شده است. در دوران پیشرفت پرشتاب فنّاوری و دگرگونی متناسب با زمان، پیش‌بینی در عملیات نظامی کار ساده‌ای نیست؛ اما، باتوجه به تجربه‌ها و مدارک به‌دست‌آمده در جنگ خلیج فارس و کوزوو، می‌توان به نیات دشمنان آینده پی برد و تهدیدها را در این راستا بررسی کرد. در این نوشتار، ضمن طرح چارچوب نظری، برخی از فرصت‌ها و تهدیدهای محیط امنیتی ج. ا. ا. را برمی‌شماریم و چالش‌ها و راه‌کارهای مناسب را برای تحقق و اعتبار یافتن سازمان‌های حفاظت اطلاعات مطلوب نقد می‌کنیم.