الگوی عملیاتی کشف جرم براساس ارزیابی قانون مبارزه با پول‌شویی در ایران

Abstract

زمینه و هدف: توجه به ابعاد جهانی مبارزه با پول‌شویی و اثرات مخرب پول‌شویی بر اقتصاد ایران کشف پول‌شویی مدنظر واحدهای جرم‌یابی قرار گرفته است. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی قانون مبارزه با پول‌شویی در ایران به‌منظور ارائه الگوی عملیاتی کشف جرم انجام شد. روش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی است و به‌صورت ترکیبی انجام شد. در فاز کیفی از روش داده بنیاد و در فاز کمی از روش مدل معادلات ساختاری لیزرل استفاده شد. مشارکت‌کنندگان بخش کیفی، خبرگان مبارزه با پول‌شویی در بخش‌های بانکی، اقتصادی، قضایی و واحدهای کشف جرم پلیس بودند. مشارکت‌کنندگان در این بخش به‌صورت هدفمند انتخاب شدند و پس از نفر بیستم‏، اشباع نظری حاصل شد. در بخش کمی 45 نفر به‌صورت تمام‌شمار انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها در بخش کیفی، مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و در بخش کمی پرسشنامه محقق‌ساخته بود. برای سنجش فرضیه‌های پژوهش از آزمون رگرسیون خطی استفاده شد. یافته‌ها: بکارگیری مدل لوئیس مدر در ارزیابی قانون مبارزه با پول‌شویی به میزان 69 درصد در الگوی عملیاتی کشف جرم مؤثر است. همچنین براساس این مدل تعداد 71 شاخص تایید شدند. مدل اصلاح شده و بومی شده لوئیس مدر در الگوی عملیاتی کشف جرم پول‌شویی به میزان 48 درصد تعیین‌کننده است. نتایج: از دیدگاه خبرگان و براساس مدل معادلات ساختاری لیزرل، شاخص‌های نهایی اثرگذاری اقدامات حقوقی و قانونی، کارآیی اقدامات نظارتی و کنترلی و نتیجه‌بخشی اقدامات اجرایی، بر الگوی عملیاتی کشف جرم پول‌شویی موثر بوده است و هریک از این ابعاد مکمل یکدیگر بوده و برای کشف جرم پول‌شویی دارای اهمیت هستند.