الگوی توسعه مشارکت الکترونیک در ایران

Abstract

زمینه و هدف: مشارکت الکترونیک کاربرد فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی در فرایند خط‌مشی‌گذاری و تصمیم‌گیری‌های عمومی، است که با پیشرفت روزافزون فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات در کشور و تقاضای رو به رشد شهروندان برای دخالت مستقیم در امور خط‌مشی گذاری مطرح گردیده است. هدف پژوهش حاضر، ارائه الگوی توسعه مشارکت الکترونیک در ایران است . روش: رویکرد پژوهش حاضر کیفی و راهبرد بکار گرفته شده نظریه داده‌بنیاد است‏، جامعه آماری این پژوهش شامل استادان دانشگاه، پژوهشگران خط مشی‌گذاری عمومی و مدیران اجرایی در زمینه طرح‌های توسعه دولت الکترونیک است و نمونه‌گیری به‌روش غیرتصادفی و ترکیب گلوله‌برفی و نظری انجام شد. بدین منظور 15 مصاحبه عمیق و نیمه‌ساختاریافته با خبرگان حوزه و 5 سند و گزارش‌ مرتبط مطالعه شد. تحلیل یافته‌ها با کمک نرم‌افزار مکس کیو.دی.ای[1] ویرایش 12 انجام شد. یافته‌ها: تحلیل یافته‌ها در سه فرایند کدگذاری باز، محوری و انتخابی براساس روش «اشتراوس و کوربین» منجر به ظهور 1922 کد باز، 435 مفهوم انتزاعی در قالب 28 مقوله اصلی شد که در مرحله کدگذاری محوری، روابط بین این مقوله‌ها با استفاده از پارادایم کدگذاری محوری تبیین شد و درنهایت با کدگذاری انتخابی، 6 قضیه نظری اصلی به‌دست آمد. نتایج: نتایج پژوهش نشان می دهد که توسعه مشارکت الکترونیک در ایران شامل توسعه سه مؤلفه خط‌مشی مشارکت الکترونیک، سیستم مشارکت الکترونیک و چرخه مشارکت الکترونیک در خط‌مشی‌گذاری عمومی است. از مهمترین گزاره‌های نظری به‌دست‌آمده می‌توان به ضرورت اتخاذ راهبرد پذیرش و گفتمان‌سازی در شکل‌گیری خط‌مشی مشارکت الکترونیک در ایران ازطریق مشارکت همه بازیگران توسعه مشارکت الکترونیک و در نظر گرفتن ملاحظات آنها در طراحی و توسعه سیستم مشارکت الکترونیک در کل چرخه مشارکت الکترونیک اشاره کرد. همچنین می‌توان گفت در صورت توسعه مشارکت الکترونیک در ایران می‌توان انتظار داشت پیامدهایی چون جامعه مشارکت‌جو، حکمرانی مشارکتی و درنهایت توسعه پایدار مبتنی بر مردم تحقق یابند که گامی اساسی برای تحقق مردم‌سالاری دینی واقعی در کشور به‌شمار می‌آیند.