بررسی نقش استرس و اضطراب در رفتار رانندگان

Abstract

با توجه به صنعتی‌شدن جوامع بشری و به‌تبع آن گسترش شهرها، شاهد افزایش عوامل استرس‌زا و در نتیجه افزایش اضطراب و بیماری‌های روان‌تنی و افسردگی در بین جوامع مختلف هستیم؛ توجه به نقش عوامل محیطی به‌عنوان عاملی تاثیرگذار بر روی اعمال و رفتار انسان ازسویی و تفاوت توانایی افراد در کنترل و پاسخ‌گویی مناسب به محرک‌های درونی و بیرونی و تاثیرگذاری این هیجان‌ها در حوادث رانندگی باعث می‌شود اهمیت بررسی نقش عوامل انسانی به‌ویژه نقش استرس و اضطراب از اهمیت بالایی برخوردار باشد. از این‌رو استفاده از تست‌های روان‌شناسی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای بررسی تشخیص و پیشگیری از استرس و اضطراب و به‌عنوان معیاری برای تعیین سلامت روانی افراد جامعه از اهمیت بالایی برخوردار است. مقالۀ حاضر با تجزیه و تحلیل داده‌های حاصل از پرسش‌نامه، به بررسی نقش استرس و اضطراب در رفتار رانندگی دانشجویان پسر دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه آزاد کرج می‌پردازد. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و به‌لحاظ روش اجرا، از نوع توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق، 400 نفر از دانشجویان پسر دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه آزاد کرج در سال 1394 هستند که با توجه به جدول مورگان، 200 نفر از آنها با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. پرسش‌نامه 21 ماده‌ای DASS و 28 ماده‌ایGHQ نیز به‌عنوان ابزار گردآوری اطلاعات این پژوهش در نظر گرفته شدند. براساس نتایج 77.2درصد افراد مورد پژوهش در آزمون DASS از استرس با درجه عادی برخوردار بوده‌اند، 16درصد از استرس با درجه خفیف و عادی و تنها 4.8درصد از دانشجویان از استرس درجه شدید و بسیار شدید برخودار بوده‌اند. درخصوص مقایسه دو گروه رانندگان تصادفی و غیرتصادفی با استفاده از آزمون سلامت عمومی برای تشخیص سطح سلامتی افراد مورد مطالعه 78درصد افراد نمره کمتر از 23 و 22درصد افراد نمره بالاتر از 23 کسب کرده بودند؛ یعنی 22درصد افراد جامعه آماری مورد مطالعه نیاز مبرم به خدمات مشاوره‌ای داشتند. ازطرف دیگر از بین عوامل اضطراب، افسردگی و استرس، به میزان 63درصد استرس موجب سانحه رانندگی بوده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که استرس به‌عنوان یکی از عوامل اصلی در تصادفات دخیل است و این موضوع بر لزوم توجه هرچه بیشتر به عوامل روانی که از مهم‌ترین عوامل در وقوع تصادفات هستند دلالت دارد.