بررسی رفتار و صفات شخصیتی فرماندهان نظامی بر اساس بیانات امام علی(ع)

Abstract

این پژوهش با هدف بررسی متن نهج‌البلاغه و استخراج ویژگی‌‌های رفتاری و صفات شخصیتی که امام علی (ع) برای یک فرمانده نظامی مشخص کرده‌اند، با دو فرضیه رفتار فرماندهان یکی از یگان‌های نیروی زمینی ارتش را مورد بررسی قرار داده است. روش پژوهش توصیفی- پیمایشی و هدف آن کاربردی است. جامعۀ آماری پژوهش شامل کلیه کارکنان یکی از یگان‌های نیروی زمینی ارتش است. روش نمونه‌گیری به شکل طبقه‌ای تصادفی در 3 طبقه افسران، درجه‌داران و کارمندان انجام گرفت و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران به تعداد 207 نفر محاسبه شد. ابزار گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه محقق ساخته می‌باشد و به‌منظور بررسی روایی پرسش‌نامه از دو روش محتوایی و روایی سازه استفاده گردید. پایایی پرسش‌نامه به روش آلفای کرونباخ 926/0 به‌دست آمد. مقایسه نتایج پژوهش با بیانات امام علی(ع) نشان می‌دهد که رفتار فرماندهان به‌جز در چند مورد، مناسب است و فرضیه‌ها تأیید می‌گردند. نتایج نشان می دهد رفتار فرمانده با زیردستان در خصوص نیکوکاری به زیردست، رسیدگی به امور زیردستان در مشکلات شخصی، عذر پذیر بودن، عدم رعایت فاصله قدرت، آموزش زیردستان با عمل و... وضعیت مناسبی برخوردار است اما رعایت عدالت، مشورت و عدم خود‌رأیی، برخورد قدرتمندانه با قدرتمندان از وضعیت خوبی برخوردار نیستند و پایین‌تر از حد متوسط هستند. همچنین صفات شخصی فرماندهان در خصوص تقوا و پاک‌دامنی، ثابت‌قدم و استوار بودن، صبر و شکیبایی، انتقادپذیری و راست‌گویی و صداقت از وضعیت مناسبی برخوردار است؛ اما فروتنی و تواضع و دوستدار ستایش نبودن پایین‌تر از حد متوسط می‌باشند.