بررسی مفهوم و جایگاه امنیت و دفاع در اندیشه‎ی امام خمینی(ره)

Abstract

امنیت و دفاع از جمله موضوعات پر اهمیتی به‎شمار می‎روند که جایگاه خاصی در مطالعات سیاسی و اجتماعی دارند، از جمله اندیشمندان برجسته‎ای که در این زمینه به اظهارنظر پرداخته و طی مباحث فلسفی، کلامی و فقهی به تبیین مفهوم، جایگاه و کارکرد دو موضوع امنیت و دفاع مبادرت نموده است، امام خمینی(ره) می‎باشد. غالب آرا و دیدگاه‎های امام خمینی(ره) در این زمینه را می‎توان عمدتاً در مباحث فقه‎سیاسی ایشان ملاحظه نمود. از نظر امام خمینی(ره)، امنیت در حوزه‎ی فردی، مستقیماً با امنیت در حوزه‎ی اجتماعی گره می‎خورد و مکمل یکدیگر محسوب می‎گردد. به عبارتی، امنیت فردی که تابع احساسات افراد می‎باشد، در شکل جمعی معادل امنیت اجتماعی است. البته به نظر می‎رسد استمرار زندگی عمومی همان بقای حیات اجتماعی و عمومی بوده و امنیت افراد با امنیت جامعه به هم پیوسته است. زمانی که امنیت چه در بعد فردی و چه در بعد اجتماعی با تهدید و خطرات گوناگون مواجه می‎شود، بحث دفاع پیش می‎آید. در مقاله‎ی حاضر تلاش شده تا موضوع امنیت و دفاع در رابطه با حفظ کیان جمهوری اسلامی ایران از دیدگاه امام خمینی(ره)، با روش توصیفی- تحلیل محتوا و از نوع تحقیقات بنیادی است که مورد بحث و بررسی قرار گیرد. اطلاعات مربوط از روش کتابخانه‎ای و رایانه‎ای گردآوری شده است. و در مرحله‎ی بعد، با اتکا به داده‎های مزبور، به تحلیل آرا و دیدگاه‎های امام خمینی(ره) در زمینه‎ی امنیت و دفاع پرداخته شده است. از سخنان امام خمینی(ره) می‎توان چنین دریافت که دفاع سازوکاری فلسفی و واقع‎گرایانه به‎حساب می‎آید و به معنای دفع دشمن و تدارک بازدارندگی مؤثر بوده و قاعده‎ای مبنایی و حیاتی است. بنابراین، تفکر در مبانی اندیشه‎ی دفاعی اسلام از مقدمات اولیه‎ی تنظیم امور دفاعی جامعه‎ی اسلامی و ایجاد امنیت به‎شمار می‎رود و در مراحل بعد، نحوه‎ی یافتن راهکارهای مطلوب در موضوع دفاع حائز اهمیت می‏شود.