جغرافیای امنیتی مرز ایران و افغانستان و تأثیر آن بر امنیت ملی ج.ا.ایران

Abstract

پایش وضعیت امنیتی افغانستان و مرزهای شرقی ج.ا.ایران در مقطع کنونی از اهمیت زیادی برای کشور برخوردار است. در این راستا مسائل مختلف و معضل‌های تأثیرگذار این منطقه بر امنیت کشور ازجمله مرز مشترک و با دیدگاه عناصر جغرافیای امنیتی با مؤلفه‌های فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، زیست‌محیطی، اجتماعی، نظامی، علمی و فنی موردبررسی قرار گرفته است. در این زمینه، مؤلفه‌های جغرافیای امنیتی به روش تحلیلی– توصیفی و با بهره‌برداری از پرسشنامه در یک جامعه آماری 50 نفره و سؤال‌های باز و بسته موردواکاوی قرار گرفت. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده تأثیرگذارترین مؤلفه جغرافیای امنیتی مرز ایران و افغانستان بر امنیت ملی کشور، عامل نظامی ‌با زیرمؤلفه «وضعیت امنیتی ایران» و عامل سیاسی با زیرمؤلفه «اشراف و حاکمیت دولت مرکزی بر مناطق مرزی» می‌باشند و پس از آن مؤلفه‌های اقتصادی با زیرمؤلفه «میزان اشتغال ساکنان منطقه مرزی» و عامل اجتماعی با زیرمؤلفه «قاچاق مواد مخدر» و عامل فرهنگی با زیرمؤلفه «فرقه‌گرایی قومی و مذهبی در افغانستان» بوده و کم‌اثرترین آنان مؤلفه‌های زیست‌محیطی با زیرمؤلفه «خشکسالی مناطق مرزی» و عامل «علمی و فنی» است.