مطالعه اورکین دریایی در شمال خلیج فارس (بندر دیر) با تأکید بر ویژگی‌های پوسته و آرواره

Abstract

<br /> اورکین دریایی به عنوان فرسایشگر زیستی، از عوامل مؤثر در اکوسیستم آب‌سنگ‌های مرجانی است که مطالعه ریخت‌سنجی ظاهری توتیا و ارتباط آن با آرواره حائز اهمیت است. ازاین‌رو، اورکین دریایی <em>Echinometra mathaei</em>، در نواحی بین جزرومدی بندردیر (N̋̋57/03ʹ50˚27، E̋̋39/49ʹ53˚51) درفصل تابستان (تیر تا شهریور 1393) مورد بررسی قرار گرفت. 91 نمونه پس ازبرداشت از ساحل به طورزنده به آزمایشگاه انتقال داده شدند. وزن ترکل با ترازو و ارتفاع و قطر پوسته، طول آرواره باکولیس دیجیتالی سنجیده شد (دقت 01/0). سپس رابطه بین ارتفاع وقطر باوزن برحسب شاخص‌های محاسباتی، وارتباط بین آرواره، و ارتفاع و قطر به دست آمد. نتایج نشان دادکه نسبت ارتفاع به قطر (شاخص HDR)، مستقل از قطر (شیب نزدیک به صفر) است و در نتیجه رابطه‌ای مستقیم بین ارتفاع و قطر پوسته برقرار است (47/0=<em>a</em>). با وجود آن‌که بلندترین ارتفاع و طول خار مربوط به جنس نر بود، اما به طور کلی جنس ماده مقادیر بیشتری از قطر، ارتفاع وضخامت پوسته رابه خود اختصاص می‌داد (متوسط ارتفاع، قطر و ضخامت پوسته درجنس ماده به ترتیب: mm52/3±13/24، و mm71/5±93/44، و mm16/0±83/0؛ ودرجنس نر به ترتیب: mm82/6±22/21، mm27/12±67/37 و m20/0±73/0 بود). نمونه‌های نابالغ، قطرهای پوسته‌ای کمتر از mm20 و وزن‌هایی کمتراز gr‌66/6 را دارا بودند که معیاری ازرسیدگی جنسی می‌تواند باشد. دوشاخص HWR و DWR، در جنس نر و ماده اختلاف چشم‌گیری با کل نمونه‌ها داشتند، که می‌تواند به جنسیت نابالغ ارتباط داده شود. همچنین طول آرواره نصف ارتفاع (49/0=<em>a</em>، 87/0=<em>r</em>) و تقریباً یک‌چهارم قطر(25/0=<em>a</em>، 89/0=<em>r</em>) به دست آمد. نتایج به‌خوبی نشان داد که نمونه‌های بزرگتر، آرواره‌های بلندتر دارند که می‌تواند در شناسایی نمونه‌هایی با فرسایش بیشتر مورد توجه قرار گیرد.