اثر نانو‌کودهای آهن، منگنز و نیتروژن بر برخی از صفات زراعی و فیزیولوژیک ارقام مختلف کنجد (Sesamum indicum L.)

Abstract

به‌منظور ارزیابی تأثیر نانو­کودهای آهن، منگنز و نیتروژن بر برخی از صفات زراعی و فیزیولوژیکارقام کنجد، آزمایشی مزرعه­ای به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1394 در مزرعه­ای واقع در شمال­غرب شهر دهلران اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل نوع رقم (بومی، دشتستان 2 و داراب 1) و نوع محلول­پاشی نانوکودها (شاهد، منگنز، آهن و نیتروژن) با غلظت دو در هزار بودند. بر اساس نتایج برهمکنش محلول­پاشی نانوکودها و رقم بر تعداد دانه در کپسول، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت در سطح پنج درصد معنی‌دار بود. مقدار کاروتنوئیدها و قندهای محلول گیاه فقط تحت تأثیر تیمار محلول­پاشی نانوکودها قرار گرفت و بیشترین مقدار این ترکیبات در شرایط استفاده از آهن مشاهده شد. بیشترین مقدار عملکرد بیولوژیک در رقم دشتستان 2 و در تیمار محلول‌پاشی منگنز و کمترین عملکرد بیولوژیک در رقم داراب 1 و در شاهد به‌دست آمد. عملکرد دانه و مقدار کلروفیل a تحت تأثیر رقم و محلول‌پاشی قرار گرفت ولی برهم‌کنش تیمارها بر عملکرد دانه معنی­دار نبود. بیشترین عملکرد دانه در رقم دشتستان 2 مشاهده شد و اختلاف معنی­دار با دو رقم دیگر داشت. بیشترین عملکرد دانه در تیمار نانوکود منگنز مشاهده شد که اختلاف معنی­دار با تیمار محلول­پاشی آهن و شاهد داشت. با توجه ­به نتایج به‌دست‌آمده بهترین رقم برای کاشت در منطقه مورد مطالعه رقم دشتستان 2 بود. علاوه بر این اثر نانوکود منگنز در بهبود عملکرد دانه ارقام مختلف کنجد قابل­ملاحظه بود به همین دلیل ضمن توصیه این نانوکود برای تغذیه کنجد انجام مطالعات تکمیلی در ارتباط با اثرات این کود پیشنهاد می شود.