بررسی نقش گونه‌های پرستار (حامی) بر حفظ گونه‌های خوشخوراک مرتعی در عرصه‌ها تحت سه مدیریت چرایی (چرای شدید، مناسب و قرق) در مراتع ییلاقی سرعلی‌آباد گرگان

Abstract

روابط متقابل بین دو گیاه، استقرار و بقای آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بنابراین آگاهی از چگونگی وقوع این روابط می‌تواند برای حفظ و نگهداری گونه‌های مرتعی و نیز اصلاح و مدیریت مراتع کشور قابل استفاده باشد. از آنجایی که تسهیل به‌عنوان یک عامل تأثیرگذار بر جوامع گیاهی محسوب می‌شود، می‌توان از این پدیده برای احیای اراضی تخریب شده استفاده کرد. از این رو نقش گونه‌های پرستار (حامی) بر حفظ گونه‌های خوشخوراک مرتعی در عرصه‌های چرایی (شدید، رایج و قرق) در مراتع ییلاقی سرعلی‌آباد گرگان مورد بررسی قرار گرفت. برای انجام این تحقیق ابتدا با عملیات میدانی پلات‌های یک مترمربعی به صورت سیستماتیک در 4 جهت اصلی در نواحی نزدیک استقرار دام‌ها جهت دانگ شماری به‌منظور تعیین نواحی با زون‌های چرایی، مستقر گردیدند. سپس در هر سه منظقه موردنظر 40 پلات یک مترمربعی به‌صورت سیستماتیک تصادفی مستقر گردید و تعداد پایه گونه‌ها در هر یک از پلاتها ثبت شد. در هر یک از عرصه‌های چرایی گونه‌های پرستار و ذینفع تعیین شدند و شدت وابستگی گونه‌ها به یکدیگر محاسبه شد. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد گونه <em>Festuca</em> <em>ovina</em> در هر سه منطقه چرایی مورد مطالعه همبستگی مثبت و معنی‌داری با گونه گون داشته است و این میزان در منطقه چرای شدید بیش از دو منطقه چرای متوسط و قرق بوده است. بنابراین با توجه به اینکه اکثر مراتع کشور در حد متوسط تا فقیر به سر می‌برند، تعیین گونه‌های حامی و حمایت شونده می‌تواند در تدوین برنامه‌های احیایی به مدیریت اکولوژیک مراتع کمک نماید.