بررسی فیتوشیمیایی اسانس سه جمعیت‏ Hymenocrater calycinus (Boiss.) Benth در استان مازندران

Abstract

گیاه Hymenocrater calycinus (Boiss.) Benth. متعلق به تیره نعنا (Lamiaceae) در مناطق شمال، شمال شرق، شرق و مرکز ایران پراکنش دارد و در رویشگاه‏ های صخره‏ ای، جنگل‏ های تُنُک اُرس و درمنه‏ زارها در دامنه ارتفاعی 2500-150 متر از سطح دریا استقرار یافته است. اسانس این گونه دارویی دارای خاصیت آنتی‏ اکسیدانی و ضدمیکروبی است. این پژوهش به منظور بررسی و مقایسه عملکرد ترکیب‏ های شیمیایی اسانس جمعیت‏ های این گونه در سه منطقه بلده پایین (1100 متر)، بلده بالا (1950 متر) و اوروست (1350 متر) استان مازندران انجام گرفت. سرشاخه‏ های گلدار گیاه جمع‏ آوری و به روش تقطیر با آب و توسط دستگاه کلونجر اسانس‏ گیری شد. شناسایی ترکیب‏ های اسانس با استفاده از دستگاه‏ های GC و GC/MS انجام گرفت. در مجموع 56 ترکیب در اسانس جمعیت‏ های H. calycinus شناسایی شد. بیشترین ترکیب اسانس این گیاه در رویشگاه‏ بلده بالا (37 ترکیب) شناسایی شد، در حالی که بیشترین بازده اسانس در رویشگاه اوروست (27/1 درصد) مشاهده شد. ترکیب‏ های هگزادکانوئیک اسید، اسپاتولنول و 14،10،6- تری متیل2- پنتادکانونن، ترکیب‏های غالب اسانس در هر سه رویشگاه بودند.