بررسی ترکیبات شیمیایی اسانس و فعالیت ضدمیکروبی سرشاخه‌های هوایی گیاه به لیمو (Lippia citriodora H.B.K) کاشته شده در خوزستان در دو فاز قبل و بعد از گلدهی

Abstract

گیاه به‌لیمو<em>Lippia citriodora</em> H.B.K برای مصارف غذایی، آرایشی و بهداشتی به ایران وارد شده است و امروزه در مناطق مختلف کشور کشت می شود. هدف از این پژوهش شناسایی و مقایسه ترکیب‌های شیمیایی موجود در اسانس سرشاخه‌های هوایی گیاه در دو فاز قبل و بعد گلدهی و مقایسه فعالیت‌های ضد میکروبی عصاره متانلی اندام‌های ذکر شده بود. بدین منظور سرشاخه‌های گیاه در دو مرحله: رویشی و زایشی از محل مزرعه در خوزستان در خردادماه 1390 جمع‌آوری گردید. نمونه‌ها به روش تقطیر با آب اسانس‌گیری و بازده اسانس محاسبه گردید. ترکیب‌های تشکیل دهنده نمونه‌ها با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی و محاسبه شاخص بازداری و مقایسه آن با ترکیب‌های موجود شناسایی شدند. برای سنجش فعالیت ضدمیکروبی، عصاره‌های متانلی بخش‌های مذکور به روش پرکولاسیون تهیه شد و علیه 4 سویه باکتری گرم مثبت، 4 سویه باکتری گرم منفی و 2 سویه قارچ به روش دیسک دیفیوژن و اندازه‌گیری قطر‌هاله عدم رشد، بررسی شد. محاسبات آماری با نرم‌افزار SPSS صورت گرفت. اجزای عمده اسانس اندام رویشی ژرانیول (35.78 درصد) و زینجیبرین (19.9 درصد) و اجزای عمده اسانس اندام زایشی شامل داوانون (36.4 درصد) و پی- سیمن (16.5 درصد) است. نتایج برای هر دو عصاره فعالیت ضد میکروبی قابل توجهی نشان داد. در بین باکتری‌ها و قارچ‌های مورد مطالعه، فعالیت ضد قارچی عصاره‌ها از فعالیت ضد باکتریایی بیشتر مشاهده شد. در میان باکتری‌ها، باکتری‌های گرم مثبت نسبت به باکتری‌ها گرم منفی حساسیت بیشتری به غلظت‌های عصاره‌ها نشان دادند. به علاوه در تمامی سویه‌های به کار رفته با افزایش غلظت عصاره‌ها اثرات ضد میکروبی افزایش یافت. میزان فعالیت‌های ضد میکروبی بین عصاره‌های رویشی و زایشی تفاوت معنی‌داری نشان نداد.<br /> <strong><em> </em></strong>