بررسی اثر تیمارهای تغذیه‌ای بر برخی خصوصیات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه دارویی Dracocephalum kotschyi Boiss.

Abstract

به منظور بررسی تاثیر کودهای زیستی و تلفیقی بر برخی فاکتورهای کمی و کیفی گیاه دارویی زرین‌گیاه <strong>(</strong><em>Dracocephalum kotschyi </em>Boiss.<strong>)</strong>، آزمایشی به صورت فاکتوریل سه عاملی با استفاده از عامل‌های ورمی‌کمپوست (صفر، 10 و 20 درصدحجم گلدان)، بیوفسفات (کاربرد و عدم کاربرد) و کود شیمیایی ماکرو (صفر، 50 و 100درصد مقدار توصیه شده به‌ترتیب به میزان 0، 48/0 و 96/0 گرم در گلدان) در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با هجده تیمار و چهار تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) به اجرا درآمد. اسانس نمونه‌های گیاهی به روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) استخراج و با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمـی (GC/MS)، آنالیز گردید. نتایج نشان داد که بیشترین ارتفاع، تعداد شاخه‌ فرعی، تعدا گل‌آذین، وزن تر و وزن خشک بوته و درصد اسانس، از گیاهان تیمار شده با 20 درصد ورمی‌کمپوست حاصل گردید. بیشترین مقدار فتوسنتز و تعرق در گیاهان تحت تیمار 50 درصد مقدار توصیه شده کود شیمیایی +20 درصد ورمی‌کمپوست به‌دست آمد. بیشترین مقدار نیتروژن، از کاربرد توام 100 درصد مقدار توصیه شده کود شیمیایی و بیوفسفات، بالاترین درصد فسفر از تیمارهای 100 درصد مقدار توصیه شده کود شیمیایی و 20 درصد ورمی ‌کمپوست و بیشترین مقدار پتاسیم از گیاهان تیمار شده با 20 درصد ورمی‌کمپوست، استخراج گردید. 26 ترکیب در اسانس زرین‌گیاه شناسایی شد که بالاترین درصد ترکیبات را وربنون و لیمونن تشکیل دادند. بیشترین مقدار این دو ترکیب از گیاهان تیمار شده با 20 درصد ورمی‌کمپوست، استخراج شد. از این رو به نظر می‌رسد، ورمی‌کمپوست می‌تواند به‌عنوان جایگزین مناسبی برای کود شیمیایی، در تولید زرین گیاه استفاده شود.