رفتارهـای مالــی دولـت و عملکرد بلندمدت اقتصاد ملی: آسیب‌ها و آموخته‌ها

Abstract

درمقاله حاضر با استفاده از روش تحلیلی-تاریخی و بر اساس نظریه‌های «دولت غارتگر» و رویکرد«فرآیند انتخاب»، وضعیت بودجه‌ریزی کشور در 150 سال گذشته مورد بررسی قرار گرفته وبا استناد به نظریه‌های فوق، تأثیر رفتار مالی دولت بر روند توسعه کشور تحلیل شده است.بدین منظوردر بخش نخست این مقاله، تعریف ماهیت دولت در نظریه‌های اقتصادی آمده است.در بخش دوم با مروری بر انقلاب انگلستان در ربع پایانی قرن 17، تأثیر تغییر ماهیت دولتو به دنبال آن، اصلاح نظام مالی - که در روند این انقلاب به‌وقوع پیوست- بر شکل‌گیریانقلاب صنعتی و توسعه این کشور، مورد بررسی قرار می‌گیرد. در بخش سوم با مروری بر تاریخمعاصر ایران، این موضوع که آیا تغییر در حوزه سیاست در عمل به تغییر در ماهیت دولت،اصلاح نظام مالی این نهاد و قرار گرفتن کشور در مسیر توسعه انجامیده یا خیر، بررسیشده است. در بخش چهارم نیز 2 تجربه در زمینه اصلاح ساختار مالی دولت را بازگو کردهو نتایج هرکدام را بررسی می‌کنیم. آنچه که از این بررسی به‌دست آمد این است که اگرچه تحولات مهم در عرصه حکومت در مقاطعی توانسته است تغییراتی در جهت بهبود فرآیند بودجه‌ریزی کشور ایجاد کند، اما این تغییرات بیشتر مقطعی و در مواردی متکی به افراد خاص درون مجموعه دولت (و نه تغییر ساختار دولت) بوده و با تغییر افراد روندهای اصلاحی نیز متوقف شده‌اند.