فراتحلیل رابطه تفکر انتقادی با شاخص‌های پیشرفت تحصیلی

Abstract

در سال‌های اخیر، پژوهشگران زیادی به بررسی رابطه تفکر انتقادی با پیشرفت تحصیلی پرداخته‌اند که حاصل این پژوهش‌ها نتایج متناقضی بوده‌اند که تعدادی از این تحقیقات، رابطه بین تفکر انتقادی و پیشرفت تحصیلی را تأیید کرده‌اند و تعدادی نیز وجود این رابطه را رد کرده‌اند. ازاین‌رو پژوهشگر در پژوهش حاضر بر آن است تا با بهره‌گیری از روش فراتحلیل، مطالعات انجام‌یافته در این زمینه را شناسایی کرده و نتایج کمی حاصل از این تحقیقات را باهم ترکیب کرده و نتیجه‌ای جامع حاصل شود. جامعه موردمطالعه در این پژوهش دانشگاه‌ها و مراکز مختلف پژوهشی شامل دانشگاه‌های شهید رجایی، شهید بهشتی، خوارزمی، تهران، الزهرا (س)، علامه‌طباطبائی، تربیت‌مدرس، شهید چمران اهواز، شیراز، اصفهان، تبریز و پژوهشگاه مطالعات آموزش‌وپرورش، مرکز اسناد و اطلاعات مدارک علمی ایران و پایگاه‌های اطلاعاتی SID، magiran و noormags بودند از این تعداد، 51 مطالعه در زمینه موردنظر انتخاب شدند که از آن‌ها، 139 اندازه اثر به دست آمد. جهت تحلیل اطلاعات از نرم‌افزار CMA2 و نرم‌افزار SPSS استفاده شد. نتایج حاکی از اثر کوچک ترکیبی بین تفکر انتقادی و پیشرفت تحصیلی بود. همچنین، هر سه شاخص شناختی، فراشناختی و عاطفی با تفکر انتقادی رابطه معنادار داشتند که در این میان اندازه اثر شاخص فراشناختی بیشتر از دو شاخص دیگر بود.