کارکردهای تربیتی خانواده بر مبنای تحلیل محتوای ادعیه رضوی(ع)‏

Abstract

هدف پژوهش حاضر، تبیین مؤلفه‌های خانواده مطلوب و کارکردهای تربیتی آن درراستای رشد و اعتلای انسان از منظر امام رضا (ع) است. در این پژوهش از روش «تحلیل محتوا» با دو رویکرد کمی و کیفی استفاده شده و جامعه آماری آن شامل 104 دعا از کتاب «الصحیفة الرضویة الجامعة» است. برای تحلیل کمی، تمامی ادعیه برمبنای مضامین خانواده مورد تحلیل قرار گرفته و مقولات و زیرمقولات مرتبط با موضوع پژوهش نیز احصاء و استخراج شده‌اند. یافته‌ها نشان می‌دهد که مجموع ادعیه امام رضا(ع) در زمینه موضوع پژوهش قابل طبقه‌بندی در چهارمحور «تشویق به تفکر در مسائل اخلاقی»، «آموزش محبت و مهرورزی»، «آموزش حقوق اجتماعی» و «عینیت‌بخشی به آموزه‌های تربیتی با معرفی اهل‌بیت علیهم‏ السلام به‌عنوان الگو» است. همچنین نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد رویکرد غالب این ادعیه، آموزشی بوده و ‏یکی از مهم‌ترین موضوعات آن، توجه به نهاد خانواده و جایگاه آن در جامعه اسلامی برای تربیت و ارائه راهکار و کارکردهای آن است.