بررسی اقتصادی حساسیت خانوارهای ایرانی به مخارج مذهبی

Abstract

<em>رفتار اقتصادی جامعه از دیدگاه اسلام می­تواند نمادی از میزان نهادینه‏شدن پایه­های دین در فکر و اندیشه مردم باشد. مطالعه روند تغییرات رفتارهای اقتصادی نیز جهت بررسی تأثیر سیاست­ها بر دین­مداری مردم کمک می­کند. بدین منظور بررسی شاخص­های اقتصادی جامعه از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. یکی از شاخص‌های مهم اقتصادی جهت تقسیم‏بندی کالاها و خـدمات، مـحاسبه کشش درآمدی (هزینه­ای)‌ می‌باشد. بر اساس آموزه­های اسلام انتظار می­رود مخارج واجب و مستحب نوع­دوستانه، دارای کشش درآمدی کمتر از یک و از ضروریات زندگی مسلمانان باشد و سایر مخارج مذهبی در شمار اقلام لوکس قرار گیرند. در این مقاله در یک بررسی تجربی، کشش درآمدی مخارج مذهبی خانوارهای شهری و روستایی مربوط به دوره زمانی 1393-1383 با استفاده از روش­ رگرسیون­های به ظاهر نامرتبط </em><em>(</em><em>Seemingly Unrelated Regression</em><em>)</em><em> (</em><em>SUR</em><em>)</em><em> تخمین زده شد و مشاهده گردید، مخارج سفرهای مذهبی و مخارج مستحب برگزاری مراسم جمعی شهری و روستایی و مخارج مذهبی شخصی روستایی مطابق با انتظارات کالایی لوکس به شمار می­آیند و بر خلاف انتظار مخارج مستحب نوع­دوستانه روستایی نیز در شمار کالاهای لوکس قرار گرفت. همچنین با توجه به معنادارنبودن ضرایب مربوط به متغیر مستقل درآمد در مورد سایر هزینه­های مذهبی، امکان محاسبه کشش درآمدی (هزینه­ای) آنها وجود نداشت.</em>