سیره پیامبر اکرم (ص) در مقابله با تهدیدهای اقتصادی

Abstract

هدف اصلی مقاله پیش ‌رو احصای تهدیدهای اقتصادی عصر نبوی9 و استخراج سیره وی در مقابله با این تهدیدهاست. در مقاله پیش‌ رو به روش تحلیلی ـ توصیفی و کتابخانه‌ای و با بهره‌گیری از قرآن کریم، روایت‌ها و منابع تاریخی، این تهدیدها در عصر نبوی9 احصا شده که عبارت هستند از: تحریم اقتصادی ـ اجتماعی شعب ابی‌طالب، مصادره اموال و دارایی‌های مسلمانان، محاصره و انحصار تجاری قریش، محاصره نظامی ـ اقتصادی احزاب و تهدید به تحریم اقتصادی منافقان. در ادامه با بهره‌گیری از روش تحلیل کیفی داده‌بنیاد، مفهوم‌ها و مقوله‌های سیره‌ پیامبر اکرم9 در مقابله با هر یک از تهدیدهای اقتصادی پیش‌گفته استخراج شده است. الگوی نهایی سیره پیامبر اکرم9 شامل چهار مقوله اساسی و 31 مفهوم کلی است و محوریت آن تحقق هدف‌های مقابله با تهدید و پدیدساختن وضعیتی برای مصون‌سازی اقتصاد در برابر تهدیدهای اقتصادی است. در این الگو راهبردهای اقتصادی، زیرساخت‌های اقتصادی و فرهنگ‌سازی نقش مقتضی و شرط لازم برای مقابله با تهدید را فراهم می‌کنند و برنامه‌ریزی برای مقابله با تهدید با پیش‌بینی، پیش‌گیری، دفاع و مقابله با آن، نقش رفع موانع را برای مقابله با تهدید بر عهده دارند و این‌دو مجموعه زنجیره‌ای را تشکیل می‌دهند که به مقابله با تهدید اقتصادی خواهد انجامید. در پایان به برخی پیشنهاد‌ها و دلالت‌های سیاستی سیره پیامبر اکرم9 برای مقابله با تهدیدهای اقتصادی کنونی جمهوری اسلامی ایران اشاره شده است.