بررسی عملکرد ایران در بازارهای اخلاقی

Abstract

فرایند تولید در ایران مانند دیگر کشورهای در حال توسعه مستلزم بهره‌‌گیری از محیط زیست و در عین حال تخریب آن است. از آنجا که در روند توسعه، مشکل‌های زیست‌محیطی و اجتماعی افزایش می‌‌یابد و این مشکل‌ها به سادگی با سازوکار بازار و قوانین رفع نمی‌‌شود؛ در نتیجه وجود اخلاق و بازارهای اخلاقی در حل این مشکل‌ها ضروری است. بازارهای اخلاقی عرضه و تقاضای کالاها و خدماتی است که از نظر مسائل اجتماعی استاندارد بوده و منافع زیست‌محیطی داشته باشند. در مقاله پیش رو شاخص‌‌های متعددی برای شناسایی بازارهای اخلاقی معرفی و ایران با کشورهای سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ و نیز کشورهای منتخب توسعه‌یافته در سال ۲۰۱۲ در این شاخص‌‌ها مقایسه شده است؛ سپس با استفاده از نرم‌افزار SAS با روش تحلیل مؤلفه‌‌های اصلی شاخص کلی برای بازارهای اخلاقی معرفی شده است و جایگاه ایران در موقعیت کشورهای سند چشم‌‌انداز و مجموعه‌ای ازکشورهای منتخب توسعه‌یافته و در حال توسعه بررسی شده است. نتیجه‌ها نشان می‌‌دهد که شاخص عملکرد محیط زیست بیشترین اثر را بر شاخص کلی بازارهای اخلاقی داشته است و در مرتبه بعدی شاخص حکمرانی خوب قرار دارد. کشورهای منتخب - به استثنای چین - در رتبه‌‌های بالای جدول قرار دارند و از بین کشورهای سند چشم‌‌انداز کشور گرجستان رتبه اول را دارد. در این میان کشور ایران از نظر شاخص‌‌های بازارهای اخلاقی در رتبه‌های پایینی قرار دارد.