تأثیر غلظت‌های مختلف کاربرد برگی هیومیک اسید در مراحل نموی بر ویژگی‌های ریخت شناسی و عملکرد تریتیکاله

Abstract

سابقه و هدف: امروزه تریتیکاله به عنوان یک غله تجاری با پتانسیل بالا برای تغذیه انسان و دام مطرح است. با توجه به این که تریتیکاله تحمل خوبی نسبت به وضعیت نامناسب محیطی نشان میدهد، جایگزین خوبی برای گندم نان در وضعیت محیطی نامناسب و کمبازده است.کاربرد کودهای شیمیایی در کشت وکار غلات باعث تخریب بوم سامانه‌های زراعی و ایجادآلودگی‌های زیست محیطی می‌شود. یکی از رویکرد‌های رفع این مشکل استفاده از اصول کشاورزی پایدار در این بوم نظام‌ها است. از جمله این راهکارها می‌توان به استفاده از کودهای آلی نظیر اسید هیومیک اشاره کرد. یکی از عوامل مهم در اثربخشی بیشتر کود، کاربرد غلظت و زمان مناسب مصرف آن است. از اینرو تعیین مناسب‌ترین غلظت و زمان کاربرد برگی اسید هیومیک در کشت و کار تریتیکاله دارای اهمیت می‌باشد. این آزمایش با هدف تعیین بهترین غلظت و زمان محلول‌پاشی اسید هیومیک برای افزایش عملکرد کمی و کیفی تریتیکاله در شرایط آب و هوایی خوزستان انجام شد.<br /> مواد و روش‌ها:آزمایش به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در سال زراعی 97-1396 اجرا شد. عوامل آزمایشی شامل زمان محلول‌پاشی در چهار سطح به عنوان عامل اصلی (پنجهزنی، ساقه رفتن، ظهور برگ پرچم، گرده افشانی) و غلظت در چهارسطح به عنوان عامل فرعی (صفر، 200، 400 و 600 میلی‌گرم در لیتر) بود.صفات مورد ارزیابی در این آزمایش شامل خصوصیات ظاهری، عملکرد، اجزاء عملکرد، درصد پروتئین دانه و عملکرد پروتئین بود.<br /> یافته‌ها: اثر زمان محلول‌پاشی بر ارتفاع بوته، تعداد دانه در سنبله و عملکرد زیستتوده معنی‌دار شد و بیشترین ارتفاع بوته بامیانگین 3/124 سانتی‌متراز کاربرد اسید هیومیک درمرحله ساقه رفتن و بیشترین عملکرد زیستی) 3/17438 کیلوگرم در هکتار) در مرحله برگ پرچم با تفاوت معنی‌دار با شاهد به‌دست آمد. اثر غلظت بر تعداد سنبله در متر مربع، وزن هزار دانه و عملکرد زیستی معنی‌دار بود. همچنین اثر متقابل زمان و غلظت محلول‌پاشی بر طول پدانکل، طول سنبله، عملکرد دانه و شاخص برداشت معنی‌دار گردید. بیشترین عملکرد دانه (6796کیلوگرم در هکتار) از محلول‌پاشی 200 میلی‌گرم در لیتر اسید هیومیک در مرحله ظهور برگ پرچم به‌دست آمد.<br /> نتیجه‌گیری: با توجه به نقش مثبت اسید هیومیک در بهبود رشد و عملکرد این گیاه در پژوهش حاضر و نیز هزینه کم کاربرد آن در سطح وسیع، محلول‌پاشی آن در زراعت تریتیکاله توصیه می‌شود. بر اساس نتایج این آزمایش، برای بدست آوردن بیشترین عملکرد دانه در زراعت تریتیکاله کاربرد برگی 200 میلی‌گرم در لیتر اسید هیومیک در مرحله برگ پرچم پیشنهاد ‌می‌گردد.