تاثیر برخی روغن‌ها بر بهبود کارایی علف‌کش نیکوسولفورون در ذرت

Abstract

سابقه و هدف: مواد افزودنی با افزایش کارایی علف‌کش‌های برگ‌مصرف امکان بهینه‌سازی میزان مصرف علف‌کش‌ها در راستای کاهش هزینه و اثرات نامطلوب آنها را فراهم می‌سازند. افزایش کارایی علف‌کش‌ها در راستای کنترل موثر علف‌های هرز به‌ویژه در دزهای پایین‌تر علف‌کش دارای اهمیت بسیار است و می‌تواند به عنوان راهکاری در راستای کاهش مصرف علف‌کش‌ها مدنظر قرار گیرد. روغن‌های گیاهی به‌عنوان یکی از انواع مواد افزودنی به‌سبب سمیت و خطرات کمتر، بوم‌سازگاری و تجدید و تجزیه‌پذیری طبیعی مورد توجه بیشتری قرار گرفته‌اند. اثر انواع مواد افزودنی در کاهش یا افزایش اثر علف‌کش بسته به نوع، ویژگی‌ها و فرمولاسیون علف‌کش‌ها، گونه‌های علف‌هرز و شرایط محیطی متفاوت است؛ از این‌رو یافتن ماده افزودنی مناسب برای هر علف‌کش نیازمند انجام آزمایش‌های مزرعه‌ای است. بنابراین در این تحقیق اثر افزودن روغن ولک و برخی روغن‌های گیاهی به علف‌کش نیکوسولفورون (کروز) مورد ارزیابی قرار گرفت.<br /> مواد و روش‌ها: مطالعه مزرعه‌ای به منظور ارزیابی کارایی علف‌کش نیکوسولفورون در کنترل علف‌های هرز و اثر بر صفات عملکرد ذرت در شرایط کاربرد انفرادی و یا با افزودن روغن‌های زیتون، کرچک، کنجد، بادام شیرین، بادام تلخ و ولک به مخزن سمپاش و مقایسه با شرایط آلوده به و عاری از علف‌های هرز در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در قطعه زمینی واقع در ماهیدشت استان کرمانشاه به اجرا در آمد. <br /> یافته‌ها: افزودن روغن‌های زیتون، کرچک و ولک توانست تراکم تاج خروس، دم روباهی سبز و عروسک پشت پرده و وزن خشک کل علف‌های هرز را تاحد تیمار عاری از علف‌هرز کاهش دهد. هیچ‌یک از تیمارهای مدیریت شیمیایی نتوانست تراکم تاج‌ریزی نارنجی و کل علف‌های هرز را به اندازه تیمار عاری از علف‌هرز کنترل کند. تاج‌ریزی نارنجی نسبت به نیکوسولفورون درجاتی از تحمل را نشان داد. کاهش ارتفاع بوته، عملکرد بیولوژیک و دانه، شاخص برداشت و وزن هزار دانه ذرت نسبت به شرایط عاری از علف‌هرز به‌ترتیب در شرایط عدم کنترل علف‌های هرز 22، 41، 59، 30 و 5 درصد، و در کاربرد انفرادی نیکوسولفورون 13، 8، 10، 2 و 1 درصد بود. افزودن همه روغن‌ها کاهش ارتفاع را به 7 درصد، و افزودن روغن زیتون و کرچک کاهش عملکرد بیولوژیک و دانه را به 5/2 درصد تقلیل داد؛ اگرچه هیچ‌یک نتوانست تولیدی معادل شاهد عاری از علف‌هرز داشته باشد. شاخص برداشت و وزن هزار دانه ذرت با کاربرد نیکوسولفورون در ترکیب با روغن‌های زیتون، کرچک، کنجد تفاوت معنی‌داری با شرایط عاری از علف‌هرز نداشت. <br /> نتیجه‌گیری: با افزودن روغن‌های گیاهی و نفتی به نیکوسولفورون کنترل گونه‌های علف‌هرز بهبود یافت. افزایش کارایی نیکوسولفورون در گونه‌های علف‌هرز بواسطه‌ بهره‌گیری از انواع روغن‌ها متفاوت بود. به‌طور کلی، روغن‌های زیتون و کرچک، بهترین نتیجه را در افزایش کارایی نیکوسولفوورن در کنترل علف‌های هرز و صفات مرتبط با عملکرد ذرت نشان دادند.