تاثیر تراکم کاشت و سطوح کود نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا در شهرستان رودسر

Abstract

سابقه و هدف: دانه حبوبات به‌عنوان یکی از مهمترین منابع گیاهی غنی از پروتئین و دومین منبع مهم غذایی انسان بعد از غلات به شمار می‌رود. لوبیا در ایران از نظر سطح زیر کشت و اهمیت اقتصادی مقام اول را در بین حبوبات داراست(19). گزارش شده است که فاصله بیشتر بین بوته‌ها باعث می‌شود هر گیاه به‌دلیل داشتن فضای بیشتر در اطراف خود نور بیشتری را دریافت نماید و فعالیت فتوسنتزی خود را بهتر انجام دهد. کودهای شیمیایی نیتروژن‌دار نقش مهمی در تولیدات گیاهی ایفا می‌کنند. بنابراین بررسی میزان کاربرد آن‌ها برای هر محصول گیاهی از اهمیت بسزایی برخوردار است. هدف این آزمایش بررسی تاثیر فواصل مختلف کاشت و سطوح کود نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا در شمال ایران (شهرستان رودسر) بود.<br /> مواد و روش‌ها: آزمایش به‌صورت کرت‌های یک‌بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان رودسر در سال 1393 انجام شد. برای کاشت از بذر توده محلی پاچ باقلا استفاده شد. کشت به‌صورت خشکه‌کاری در تاریخ‌ 15 خردادماه انجام گرفت. عامل اصلی فاصله ثابت روی ردیف 10 سانتی متر و فاصله بین ردیف کاشت در سه سطح: (30، 40 و 50 سانتی متر به ترتیب با تراکم‌های بوته 33، 25 و 20 بوته در متر‌مربع) و عامل فرعی کود نیتروژن از منبع اوره در چهار سطح (شاهد، 30، 60 و90 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) بود. عملکرد و صفات وابسته به عملکرد اندازه گیری شد.<br /> یافته‌ها: نتایج نشان که فاصله کاشت، سطوح مختلف کود نیتروژن و اثر متقابل فاصله کاشت و سطوح مختلف کود نیتروژن بر تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، عملکرد دانه، وزن خشک بوته، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت معنی‌دار بود. ارتفاع بوته تحت تاثیر فاصله کاشت و نیز سطوح مختلف کود نیتروژن و وزن صد‌دانه فقط تحت‌تاثیر سطوح مختلف کود نیتروژن قرار گرفت. در بین فاصله‌های مختلف کاشت، فاصله بین ردیف کاشت 40 سانتی متر برای صفات ارتفاع بوته، عملکرد دانه، وزن خشک بوته و فاصله‌های بین ردیف کاشت 40 و 50 سانتی‌متر برای صفات تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در بوته برتری معنی‌داری داشت، در حالی‌که بیشترین عملکرد بیولوژیک از فاصله بین ردیف کاشت 30 سانتی‌متر به‌دست آمد. تیمار 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار برای صفات ارتفاع بوته، وزن صد دانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت برتری معنی‌داری نسبت به سایر سطوح مورد مطالعه داشت. بیشترین تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در بوته، وزن خشک بوته و عملکرد بیولوژیک هم از تیمارهای 60 و 90 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به‌دست آمد.