تاثیر اسید فولیک بر عملکرد و برخی از پارامترهای کیفی گندم

Abstract

سابقه پژوهش: سوء تغذیه یکی از مشکلات کنونی کشورهای در حال توسعه مانند ایران می‌باشد که پائین بودن میزان ریزمغذیها در غلات و کاهش تنوع غذایی از دلایل آن است. با توجه به اینکه گندم در تغذیه مردم این قبیل کشورها از جایگاه خاصی برخوردار است، محققین تلاش می‌کنند با افزایش غلظت عناصری مانند آهن و روی و پروتئین دانه به‌همراه کاهش میزان اسید فیتیک و نسبت مولی اسید فیتیک به روی در دانه گندم، با تامین مواد مورد نیاز بدن به کاهش سوء تغذیه کمک نمایند. با توجه به نقش اسید فولیک در انتقال بنیان‌های تک کربنه و تاثیر آن بر بهبود فرآیندهای متابولیسمی، در این پژوهش تاثیر روشهای مختلف کاربرد اسید فولیک بر عملکرد دانه و برخی از پارامترهای کیفی گندم مورد بررسی قرار گرفت. <br />مواد و روش‌ها: در این پژوهش رقم گندم گاسکوژن در آزمایش مزرعه‌ای با تراکم 500 بذر در متر مربع و با فاصله 20 سانتی‌متر بین ردیف‌ها در تاریخ 23 مهرماه 1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار کشت گردید. فاکتورهای مورد مطالعه در این پژوهش شامل پیش‌تیمار بذور (با غلظت‌های صفر، 25 و 50 میکرومولار به مدت 12 ساعت) و اسپری برگی 50 میکرومولار ویتامین یاد شده در مراحل فنولوژیکی ساقه‌رفتن، سنبله رفتن، شیری شدن دانه، خمیری شدن دانه و تمامی مراحل یاد شده بود. در این مطالعه عملیات محلول‌پاشی اسید فولیک در ساعات پایانی روز با استفاده از سمپاش پشتی تلمبه‌ای به میزان 100 میلی‌لیتر از محلول یاد شده به ازای هر متر مربع انجام گردید.<br />یافته‌ها: نتایج حاصل نشان داد که در رقم گاسکوژن با کاربرد اسید فولیک عملکرد دانه در مقایسه با شاهد افزایش یافت. همچنین، اسید فولیک سبب افزایش میزان پروتئین دانه، غلظت عناصر آهن و روی در دانه در مقایسه با شاهد شد. در مقابل میزان اسید فیتیک و نسبت مولی اسید فیتیک به روی در اثر کاربرد خارجی اسید فولیک در مقایسه با شاهد کاهش یافت. <br />نتیجه‌گیری: اگرچه در این مطالعه اثرات کاربرد خارجی اسید فولیک بر روی دانه کامل مورد بررسی قرار گرفته ‌است و بخشی از عناصر آهن و روی انباشته شده در دانه به‌همراه پروتئین در فرآیند آردسازی حذف می‌گردد، اما با توجه به اثرات مثبت اسید فولیک بر عملکرد، میزان پروتئین دانه، تجمع آهن و روی در دانه گندم به همراه کاهش میزان اسید فیتیک و نسبت مولی اسید فیتیک به روی، می‌توان عنوان نمود که کاربرد اسید فولیک می‌تواند راهکاری کوتاه مدت، برای بهبود هر دو بعد کمی و کیفی امنیت غذایی و کاهش اثرات منفی سوء تغذیه به‌شمار آید.