بررسی صفات فیزیولوژیکی مرتبط با انتقال مجدد ذخایر ساقه تحت تنش شوری انتهای فصل در گندم

Abstract

انتقال مجدد ذخایر ساقه گندم در تنش خشکی انتهای فصل اهمیت زیادی در حفظ عملکرد دانه دارد؛ ولی اهمیت این مکانیزم در تنش شوری به خوبی روشن نیست. در این تحقیق انتقال مجدد ذخایر ساقه در تنش شوری انتهای فصل روی دو ژنوتیپ 14No و 49No که از نظر انتقال مجدد طی تنش خشکی متفاوت گزارش شده بودند، همراه با دو رقم بم و قدس به ترتیب متحمل و حساس به شوری در گلخانه بررسی شد. اعمال شوری از شروع گرده‌‌افشانی از طریق آب آبیاری با هدایت الکتریکی15 دسی‌زیمنس بر متر صورت گرفت. آزمایش‌‌ها به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار و نمونه‌برداری از ساقه طی پنج مرحله با دوره‌های هفت روزه از شروع گرده‌افشانی انجام شد و تغییرات وزن خشک، چگالی وزنی و قند محلول کل ساقه، انتقال مجدد، کارایی انتقال و عملکرد دانه اندازه‌گیری گردید. بر اساس نتایج این تحقیق، تحت تنش، بالاترین عملکرد، انتقال مجدد و سهم انتقال مجدد در عملکرد در رقم بم و بیشترین افت عملکرد در رقم قدس مشاهده شد. رقم بم با بالاترین کارایی انتقال، از نظر مقدار تولید کربوهیدرات محلول و انتقال مجدد آن تحت تنش نیز رتبه اول را داشت. همبستگی مثبت و معنی‌دار میزان انتقال مجدد با مقدار عملکرد در شوری انتهای فصل نشان داد با وجود اعمال شوری از گرده‌افشانی و تداوم فتوسنتز تا اواسط پر شدن دانه‌ها، انتقال مجدد سهم قابل توجهی در تولید عملکرد ژنوتیپ‌های متحمل تحت تنش شوری داشت.