جمع‌آوری بذر و شناسایی مراکز تنوع ذخایر ژنتیکی جنس شبدر در ایران

Abstract

این تحقیق به منظور حفاظت و بهره‌برداری پایدار از منابع ژنتیکی جنس شبدر (<em>Trifolium </em>L.) انجام گردید. مجموعا تعداد 1333 توده شبدر از 32 گونه در 27 استان کشور برطبق دستورالعمل‌‌های استاندارد IPGRI جمع‌آوری شدند. مواد جمع‌آوری شده در دو شرایط میان مدت و بلند مدت در بانک ژن گیاهی ملی ایران حفاظت می‌شوند. آماره‌های تمایل به مرکز و پراکندگی 26 ویژ‌گی مکان‌ جمع‌آوری نمونه‌ها برآورد گردید. بیشترین تعداد جمع‌آوری شده به ترتیب با 214، 188 و 142 توده در گونه‌‌های <em>T. pratense</em> L.، <em>T. repens </em>L. و <em>T. resupinatum </em>L. جمع‌آوری شد. پراکنش گونه‌‌های جمع‌آوری شده از ارتفاع 21- متر در شهرستان نوشهر تا ارتفاع 2850 متری سطح دریا در [1]شهرستان‌های مرند و ارومیه تغییر داشت. نتایج نشان داد، چرای مفرط و تهدیدات طبیعی مهم‌ترین عوامل موثر در فرسایش ژنتیکی خویشاوندان وحشی شبدر در کشور هستند. از طرفی در حال حاضر زراعت عامل موثری در فرسایش ژنتیکی توده‌‌های بومی این گیاه به دلیل تاکید اکثر کشاورزان بر حفظ و استفاده توده‌‌های بومی‌شان نمی‌باشد. نمونه‌‌های بسیار کمی از مناطقی با شوری متوسط تا بالا از گونه‌‌های شبدر قرمز، شبدر ایرانی و سفید جمع‌آوری شدند. بر اساس پراکنش گونه‌‌های شبدر، منطقه غرب و شمال غرب کشور به‌عنوان یکی از مراکز تنوع ژنتیکی اولیه شبدر در ایران مشخص گردید <br clear="all" />

*مسئول مکاتبه: rabbasim@yahoo.com