تأثیر محلول پاشی ریزمغذی‌های آهن، روی و کلسیم بر عملکرد دانه و روغن ارقام کنجد

Abstract

این پژوهش به‌منظور ارزیابی تأثیر محلول پاشی ریزمغذی‌های آهن، روی و کلسیم بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد 7 رقم کنجد در سال زراعی 1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شاهد انجام شد. آزمایش به‌صورت کرت­های خردشده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا گردید. عامل اصلی شامل 4 عامل محلول سولفات آهن، سولفات روی، نیترات کلسیم و تیمار شاهد (آب) و عامل فرعی شامل 7 رقم کنجد (یکتا، ورامین 237، کرج 1، برازجان 2، جیرفت 13، بوشهر 2 و داراب 14) بودند. نتایج تجزیه واریانس اختلاف‌های معنی‌داری را بین 4 تیمار ریزمغذی در مورد صفات تعداد دانه در کپسول، وزن هزاردانه، تعداد دانه در بوته، درصد روغن و عملکرد دانه و روغن نشان داد، ولی اثر متقابل رقم در ریزمغذی برای هیچ‌کدام از صفات به‌جز درصد روغن (01/0P<) معنی‌دار نشد. عنصر روی بیش‌ترین تأثیر را بر عملکرد دانه (37/1 برابر)، تعداد دانه در کپسول (30/1 برابر) و عملکرد روغن (41/1 برابر) در مقایسه با تیمار شاهد داشت. بیش‌ترین همبستگی بین عملکرد دانه با تعداد دانه در بوته (95/0) و تعداد کپسول در بوته (93/0) مشاهده شد. با تجزیه رگرسیون گام به گام 4 صفت تعداد دانه در بوته، وزن هزاردانه، تعداد شاخه‌های فرعی و تعداد دانه در کپسول به‌ترتیب وارد مدل رگرسیونی شدند. در این آزمایش عناصر کلسیم و روی بیش‌ترین تأثیر را در افزایش درصد روغن و عملکرد دانه و روغن کنجد داشته و دو رقم بوشهر و برازجان با بالاترین عملکرد دانه و عملکرد روغن به‌عنوان بهترین ارقام معرفی شدند.