تأثیر منابع مختلف فسفر بر عملکرد و جذب عناصر آفتاب‌گردان تحت دو سیستم کشت

Abstract

کودهای زیستی، متشکل از ریزموجودات مفید، به‌عنوان جایگزین مناسبی برای کودهای شیمیایی در تولید محصولات زراعی در سامانه‌های کشاورزی پایدار محسوب می‌‌گردند. این پژوهش با هدف بررسی اثرات باکتری‌‌های حل‌کننده فسفر، قارچ‌‌های میکوریزا و اندوفیت بر عملکرد و جذب عناصر آفتاب‌گردان در کشت آن با شبدرهای ایرانی و برسیم در مزرعه آزمایشی مرکز تحقیقات کشاورزی ایلام در سال 1388 انجام شد. عوامل آزمایش شامل قارچ میکوریزا <em>Glomus mosseae</em>، قارچ اندوفیت <em>Piriformospora indica</em>، باکتری‌‌های حل‌کننده فسفر (<em>Bacillus lentus</em><em> </em>+ <em>Pseudomonas putida</em>)، کود شیمیایی کامل، خاک غیراستریل، خاک استریل و سیستم کاشت در دو سطح کشت و کشت نکردن مخلوط دو شبدر ایرانی و برسیم زیر پوشش آفتاب‌گردان بودند. نتایج آزمایش نشان‌دهنده سودمندی‌های تلقیح گیاه آفتاب‌گردان با قارچ میکوریز و اندوفیت و نیز تلقیح با باکتری‌های افزاینده رشد در مقایسه با عدم کاربرد آن‌ها بر جذب عناصر و عملکرد دانه آفتاب‌گردان بود. کشت زیر پوشش آفتاب‌گردان با مخلوط دو شبدر ایرانی و برسیم موجب افزایش میزان نیتروژن دانه و اندام‌‌های هوایی و نیز میزان فسفر دانه آفتاب‌گردان گردید، اما تأثیری بر میزان فسفر اندام‌‌های هوایی، عملکرد دانه و عملکرد زیست‌توده نداشت. با توجه به نتایج به‌دست آمده، کاربرد باکتری‌‌های حل‌کننده فسفر، قارچ‌‌های میکوریزا و اندوفیت و نیز کشت لگوم‌ها زیر پوشش کانوپی آفتاب‌گردان می‌تواند راه‌کاری برای طراحی زراعت آفتاب‌گردان در یک روش کشت زراعی کم نهاده باشد.