ارزیابی تأثیر کود نیتروژنه بر عملکرد شلتوک، اجزای عملکرد و انتقال مجدد ماده خشک در سه ژنوتیپ برنج

Abstract

به‌منظور ارزیابی تأثیر کود نیتروژن بر عملکرد شلتوک، اجزای عملکرد و انتقال مجدد ماده خشک در سه ژنوتیپ برنج، آزمایش مزرعه‌ای در سال 1386 در دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین به‌صورت اسپلیت پلات با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. مقادیر کود نیتروژن در چهار سطح (0، 100، 135 و 170 کیلو‌گرم نیتروژن در هکتار از منبع اوره) در کرت‌های اصلی و ژنوتیپ‌های برنج (183LD، چمپا و عنبوری) در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. اثر متقابل کود نیتروژن و ژنوتیپ بر روی عملکرد شلتوک و انتقال مجدد ماده خشک معنی‌دار بود. بیش‌ترین عملکرد شلتوک توسط ژنوتیپ 183LD در سطح کودی 170 کیلوگرم نیتروژن در هکتار (81/6955 کیلوگرم در هکتار) به‌دست آمد. ژنوتیپ 183LD در سطح کودی صفر کیلوگرم نیتروژن در هکتار (95/844 کیلوگرم در هکتار) و ژنوتیپ عنبوری در سطح کودی 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار (15/230 کیلوگرم در هکتار) به‌ترتیب بیش‌ترین و کم‌ترین میزان انتقال مجدد ماده خشک از اندام‌های هوایی را به خود اختصاص دادند. سهم ساقه‌ها در انتقال مجدد ماده خشک به دانه بین 99/12-03/0 درصد بود در حالی‌که در برگ پرچم و سایر برگ‌ها به‌ترتیب کم‌تر از 5/0 و 2 درصد بود. همبستگی انتقال مجدد ماده خشک ساقه، کل اندام هوایی و سایر برگ‌ها با عملکرد شلتوک (به‌ترتیب **84/0r=، **78/0r= و **5/0r=) معنی‌دار بود. در مجموع به‌نظر می‌رسد که انتقال مجدد ماده خشک از اندام‌های هوایی ژنوتیپ‌های برنج نقش مهمی در پر کردن دانه دارد.