اثرات سمیت آهن بر رشد چهار رقم برنج ایرانی با تاکید بر برخی جنبه‌های بیوشیمایی در متحمل‌ترین رقم

Abstract

در این پژوهش اثرات سه تیمار آهن (صفر، 250 و 500 میلی‌گرم در لیتر) بر روی چهار رقم برنج شامل ارقام شفق، خزر، هاشمی و صدری در شرایط گلدانی مطالعه شد. پس از شناسایی رقم شفق به‌عنوان متحمل‌ترین رقم، تغییرات برخی صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی در محیط کشت شنی و با محلول غذایی یوشیدا، بر روی این رقم و با تیمارهای 10 (شاهد) و 250 میلی‌گرم در لیتر آهن انجام شد. این آزمایشات به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه انجام شد. نتایج آزمایشات کشت در خاک مزرعه نشان داد که در تیمارهای 250 و 500 میلی‌گرم در لیتر آهن در همه ارقام، رشد رویشی به‌ویژه رشد ریشه گیاهان و مقدار آب نسبی گیاه به‌صورت معنی‌داری کاهش یافت. بیشترین کاهش رشد رویشی در رقم خزر و کم‌ترین کاهش در رقم شفق بود. انباشتگی آهن در شرایط سمیت آهن نسبت به شاهد در ریشه بیشتر از بخش هوایی بود. غلظت پتاسیم در همه ارقام کاهش یافت، اما کم‌ترین میزان کاهش پتاسیم تحت تیمار سمیت آهن در رقم شفق دیده شد. نتایج آزمایشات کشت در محیط شنی در رقم شفق نشان داد که تیمار 250 میلی‌گرم در لیتر آهن احتمالاً از طریق تنش اکسیداتیو مقدار کلروفیل را کاهش داده و در نتیجه با کاهش فتوسنتز مقدار پروتیئن و قندهای محلول کم شد. افزایش اسیدهای آمینه کل در تیمار سمیت آهن نتیجه تجزیه و یا کاهش سنتز پروتین‌ها است.