اثرات استفاده از گندم عمل‌آوری شده به روش‌های مختلف بر عملکرد رشد و قابلیت هضم مواد مغذی در بره‌های پرواری

Abstract

سابقه و هدف: گندم یکی از محصولات غالب کشت در ایران می‌باشد که می‌تواند در تغذیه دام مورد استفاده قرار گیرد. استفاده از اوره به عنوان منبع ازت و در ترکیب با هیدروکسیدسدیم و فرمالدئید می‌تواند به صورت آهسته رهش مورد استفاده میکروارگانیسم‌ها قرار گیرد. از طرفی فرآوری‌های مختلف فیزیکی می‌تواند بر تجزیه‌پذیری مواد مغذی آن در شکمبه و همچنین قابلیت هضم آنها در قسمت‌های بعدی شکمبه اثر گذار باشد. بنابراین هدف از این مطالعه بررسی اثرات فرآوری‌های مختلف گندم بر ترکیبات شیمیایی، عملکرد رشد و قابلیت هضم در تغذیه بره‌های پرواری می‌باشد.<br /> مواد و روش‌ها: تعداد 30 راس بره نر نژاد افشاری با میانگین وزن اولیه 3±21/31 کیلوگرم مورد استفاده قرار گرفت. این آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با 6 تیمار شامل: 1- جیره شاهد: گندم کامل، 2-گندم آسیاب شده، 3-گندم عمل‌آوری شده با اوره و هیدروکسیدسدیم و آسیاب شده، 4-گندم عمل‌آوری شده با اوره و فرمالدئید و آسیاب شده ، 5-گندم عمل‌آوری شده با اوره و هیدروکسیدسدیم و پلت شده و 6-گندم عمل‌آوری شده با اوره و فرمالدئید و پلت شده انجام گرفت. به هر تیمار 5 راس بره پرواری تعلق گرفت. 14 روز عادت پذیری و 84 روز دوره آزمایشی برای دام‌ها در نظر گرفته شد. از روز 80 از جیره‌های آزمایشی و مدفوع نمونه‌گیری شد و قابلیت هضم ظاهری مواد مغذی با روش خاکستر نامحلول در اسید اندازه‌گیری شد. <br /> یافته‌ها: نتایج آزمایش نشان می‌دهد که عمل‌آوری‌های فیزیکی-شیمیایی گندم به شکل معنی‌داری منجر به افزایش وزن روزانه بیشتر نسبت به تیمار بدون عمل‌آوری شد (05/0>P). همچنین تیمار پنجم (اوره+هیدروکسیدسدیم+پلت شده) به شکل معنی‌داری نسبت به تیمارهای اول (بدون عمل‌آوری) و تیمار دوم (آسیاب شده) افزایش وزن روزانه بالاتری نشان داد (05/0>P). از سویی نتایج نشان داد که عمل‌آوری فیزیکی-شیمیایی منجر به وزن‌گیری بالاتری در انتهای دوره نسبت به تیمار بدون عمل‌آوری و تیمار به تنهایی آسیاب شده، می‌شود (05/0>P). نتایج حاصل از عمل‌آوری‌های فیزیکی-شیمیایی گندم حاکی از عدم تاثیر معنی‌دار بر روی متوسط مصرف خوراک روزانه می‌باشد ( 05/0<P). نتایج در رابطه با ضریب تبدیل غذایی مشابه با افزایش وزن روزانه می‌باشد و نشان می‌دهد که فرآوری‌های فیزیکی-شیمیایی منجر به بهبود ضریب تبدیل غذایی نسبت به تیمار بدون عمل‌آوری شد (05/0>P) و در پایان دوره‌ی پروار تیمارهای پنجم (اوره+هیدروکسیدسدیم+پلت شده) و ششم(اوره + فرمالدئید + پلت شده) کمترین ضریب تبدیل غذایی را به خود اختصاص دادند. عمل‌آوری های فیزیکی-شیمیایی به شکل معنی‌داری سبب بهبود قابلیت هضم ماده خشک، فیبر نامحلول در شوینده‌ی خنثی، فیبر نامحلول در شوینده‌ی اسیدی و نشاسته دانه گندم شد (05/0>P) در عین حال تاثیر معنی‌داری بر قابلیت هضم ماده آلی و پروتئین خام این دانه غله نداشت (05/0<P). <br /> <br /> نتیجه‌گیری: نتایج این آزمایش نشان می‌دهد که با توجه به تاثیر مثبت عمل‌آوری گندم بر عملکرد رشد و قابلیت هضم مواد مغذی، با روش‌های مناسب فرآوری می‌توان به شکل موثرتر و با بازده بالاتر از گندم به عنوان منبع تامین کننده انرژی خوراک در تغذیه نشخوارکنندگان استفاده نمود.<br /> <br /> واژه‌های کلیدی: فرآوری‌های مختلف گندم، قابلیت هضم، ترکیبات شیمیایی و بره پرواری