تاثیرپلیمر سوپر جاذب200A بر برخی از ویژگی‌های فیزیکی خاک و رشد ریشه گندم دیم

Abstract

سابقه و هدف: ذخیره‌سازی مدوام آب به خاطر افزایش نیاز آبی برای جمعیت رو به رشد در نواحی خشک و نیمه خشکی مانند ایران، که خشکسالی‌های پی در پی در آن رخ می‌دهد، ضروری است. یکی از راهکار‌های مدیریتی مورد توجه برای افزایش نگه‌داری آب در خاک استفاده از پلیمر‌های سوپر جاذب می‌باشد. پلیمر‌های سوپرجاذب، گروهی از بهساز‌ها می‌باشند که می‌توانند آب به دست آمده از آبیاری یا بارندگی را جذب کرده و از فرونشت عمقی آن جلوگیری کنند اصلاح کننده‌های خاک ،زمانی که دوره‌های متناوب بارش و خشکی در خاک اتفاق می‌افتد تأثیری بیشتری دارند،به این ترتیب رطوبت محدود را در خاک نگه‌داشته، باعث افزایش آب در دسترس گیاه شده و کاهش تبخیر می‌شوند. افزایش رطوبت خاک با استفاده از پلیمر ممکن است باعث کاهش مقاومت مکانیکی خاک، رشد بیشتر ریشه گندم دیم گردد.<br /> مواد و روش‌ها: در این پژوهش، استفاده از سوپرجاذب 200 Aبر جذب رطوبت خاک در کشت گندم دیم ارزیابی شد. تحلیل آماری پژوهش در قالب طرح اسپلیت بود. پلات‌های اصلی مصرف کود سولفات پتاسیم و عدم مصرف آن بودند و پلات‌های فرعی با چهار سطح سوپر جادب 200 A (0و 500 و1000و 2000کیلو‌گرم در هکتار) طی سال زراعی 93-92 در مزرعه شماره 1 دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان(واقع در سید میران) اجرا شدند. فاصله‌ی ردیف‌های کشت 20 سانتی‌متر و مقدار بذر مصرفی معادل 5/268 کیلوگرم در هکتار بود. مقاومت مکانیکی خاک در 6 مرحله در طول فصل رشد گندم با استفاده از یک نفوذسنج در عمق 0-5 سانتی‌متری خاک و رطوبت خاک درعمق 0-8 و 8-16 خاک اندازه گیری شد. مقدار کود مصرفی براساس نتایج آزمون خاک و نتایج گزارش شده توسط محقق دیگر به صورت پخش سطحی قبل از کشت به خاک اضافه و مخلوط شدند. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم افزارSAS و مقایسه میانگین‌ها با روش LSD انجام شد.<br /> یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد که مصرف کود پتاسیم در میزان درصد رطوبت خاک در هیچی عمقی معنی‌دار نشد ولی مصرف پلیمر تأثیر معنی‌داری بر رطوبت خاک داشت. به طوری‌که رطوبت درعمق 16-8 سانتی متری به اندازه رطوبت افق سطحی (8-0) افزایش یافت ولی پلیمر که با شن کش با خاک سطحی مخلوط شده بود در عمق 16- 8 سانتی‌متری وجود نداشت. بنابراین کاهش تبخیر از عمق 16-8 سانتی‌متری از مصرف پلیمر ناشی می‌شود. می‌توان چنین نتیجه گرفت‌که به همان اندازه که پلیمر سوپرجاذب مصرفی موجب افزایش نگه‌داری آب در عمق 8-0 سانتی‌متری سطح خاک شده است، پلیمر با اثر کاهش در میران تبخیر، رطوبت خاک را درعمق 16-8 سانتی‌متر و رطوبت در ناحیه ریشه را نیز افزایش داده است. <br /> نتیجه‌گیری: اثر پسماند آب موجود در سوپر جاذب‌ها را تحت تأثیر قرار نمی دهد زیرا چه در حال خشک شدن و یا مرطوب شدن (با بارندگی یا آبیاری) همیشه اشباع هستند (مگر نزدیک خشکی کامل) ولی خاک مجاور آنها به دلیل پدیده پسماند همیشه مرطوب تر از خاکی است‌که در فواصل دورتردر سطح خاک در حال خشک شدن است. و به همین دلیل سوپر جاذب‌ها کندتر از خاک اطراف آنها خشک می‌شوند و می‌توانند به صورت منابع منفرد آب در تامین رطوبت گیاه عمل کنند.