برهمکنش میکوریزا، پلیت مرغی و کلسیم بر عملکرد و خصوصیات کیفی میوه انار(Punica granatum L.)

Abstract

سابقه و هدف: کلسیم یک عنصر ضروری موثر در کیفیت میوه است. میوه‌هایی که کلسیم کافی دارند قابلیت حمل و نقل و انبارداری بیشتری دارند (4، 21 و 22). همزیستی میکوریزایی به دلیل افزایش جذب آب و مواد غذایی و همچنین به علت افزایش فعالیت فتوسنتزی، زیست‌توده گیاهی را افزایش میدهد ( 36 و 37). گیاهانی که همزیستی میکوریزایی دارند، رشد بهتر و عملکرد بیشتری داشته و به استرس محیطی مقاومت بیشتری نشان میدهند (40). کود‌های آلی می‌توانند باعث بهبود مواد آلی و سلامت خاک و تامین عناصر غذایی گیاه گردند. (3 و 6). امیری و فلاحی (2009) گزارش نمودند که با استفاده از کود دامی در سیب عملکرد و متوسط وزن میوه سیب افزایش معنیداری یافت (3). به منظور مطالعه اثرات اصلی و توام میکوریزا، کلسیم و پلیت مرغی بر تولید انار، این تحقیق در استان فارس انجام گرفت.<br /> مواد و روش‌ها: به منظور دستیابی به اهداف مورد نظر، در سال 1393، تحقیقی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 12 تیمار در سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی ترکیبی از دو سطح صفر و 500 گرم قارچ برای هر درخت ، سه سطح صفر، 250 و 500 گرم کود پلیت مرغی دامی به ازا هر درخت و دو تیمار بدون محلولپاشی و محلول پاشی کلرید کلسیم با غلظت 5/0 درصد بود. هر تیمار بر روی دو اصله درخت انار ده ساله با شرایط رشدی تقریبا یکنواخت اعمال شد. صفات مورد اندازه گیری در آزمایش شامل عملکرد هر درخت، مقادیر اسیدیته، بریکس، کربوهیدرات‌ها و فنولیک اسیدها (سیناپیک اسید، گالیک اسید، کاتچین، راتین و اسکوربیک اسید) در میوه انار بود. کلیه داده‌های به دست آمده توسط نرم افزار آماری SAS تجزیه و تحلیل شدند.<br /> یافته‌ها: نتایج نشان داد که اثرات اصلی کاربرد تیمارها مختلف بر کاهش اسیدیته آب میوه معنی‌دار بود. کاربرد میکوریزا بجز سیناپیک اسید، مقدار سایر ویژگی‌های مورد مطالعه را بطور معنی‌داری (P<0.01) افزایش داد. محلولپاشی کلسیم بجز بر کربوهیدرات، تاثیر معنی‌داری (P<0.01) بر مقادیر دیگر صفات مورد مطالعه، از جمله پلی‌فنول‌ها، داشت. کاربرد پلیت مرغی موجب افزایش معنی‌دار کلیه صفات مورد مطالعه گردید. کاربرد توأم میکوریزا، پلیت مرغی و کلسیم به غیر از وزن میوه و اسیدیته آب میوه ، تاثیر معنی‌داری (P<0.01) بر دیگر صفات مورد بررسی داشت. کمترین میزان pH آب میوه، بیشترین میانگین وزن 5 میوه و بالاترین مقادیر سیناپیک اسید، گالیک اسید، کاتچین، راتین و اسکوربیک اسید از کاربرد توام 500 گرم میکوریزا، 500 گرم پلیت مرغی به ازا هر درخت و محلولپاشی کلسیم به دست آمد. <br /> نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که کاربرد میکوریزا، کود دامی و محلولپاشی کلسیم در انار، در افزایش تولید و بهبود کیفیت آن بسیار موثر است. بالاترین عملکرد انار در هر درخت (04/24 کیلوگرم در درخت) از کاربرد توام 500 گرم میکوریزا، 500 گرم پلیت مرغی در هر درخت محلولپاشی کلسیم به دست آمد که در مقایسه با تیمار شاهد، 6/42 درصد افزایش عملکرد داشت. در مجموع، با توجه به یکساله بودن آزمایش، حصول نتایج قابل اطمینان تر نیاز به بررسی بیشتر دارد.