اثر کاربرد باکتری‌های محرک رشد گیاه و قارچ میکوریز آرباسکولار بر توزیع شکل‌های شیمیایی روی در یک خاک آهکی با سطوح مختلف شوری

Abstract

در خاک‌های آهکی و شور قابلیت زیست فراهمی روی پایین است، لذا مطالعه شکل‌های شیمیایی و تخمین پتانسیل زیست فراهمی روی در چنین خاک‌هایی ضروری است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی تاثیر تلقیح باکتری‌های محرک رشد و قارچ میکوریزا بر شکل‌های شیمیایی روی با استفاده از عصاره‌گیری دنباله‌ای در خاک آهکی پس از برداشت ذرت با سطوح مختلف شوری بود. آزمایشی فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانه انجام شد. فاکتور اول شامل سه سطح شوری (0 ، 15 و 30 میلی‌اکی‌والان نمک در کیلوگرم خاک) و فاکتور دوم چهار سطح تلقیح میکروبی (قارچ گلوموس اینترادیسس، باکتری سودوموناس، تلقیح همزمان باکتری- قارچ و بدون تلقیح) بود. نتایج نشان داد که با افزایش سطوح شوری غلظت شکل‌های محلول+ تبادلی، کربناتی و اکسید منگنز افزایش و شکل باقی مانده و آلی روی کاهش پیدا کرد. با کاربرد تیمار‌های میکروبی غلظت شکل‌های محلول+ تبادلی، کربناتی و اکسید منگنز افزایش و غلظت شکل باقی مانده کاهش نشان داد. بیشترین افزایش غلظت شکل‌های محلول+ تبادلی (101 درصد)، کربناتی (3/59 درصد) و اکسید منگنز (100 درصد) در تیمار کاربرد توام قارچ و باکتری مشاهده شد. همبستگی مثبت و معنی‌داری بین شکل‌های محلول+ تبادلی، کربناتی و اکسید منگنز روی در خاک با روی قابل استفاده در خاک وجود داشت که نشان دهنده نقش موثر این سه شکل شیمیایی در تامین روی مورد نیاز گیاه می‌باشد. نتایج نشان داد که تیمارهای شوری و میکروبی سبب توزیع مجدد روی از شکل‌های کمتر قابل استفاده به شکل‌های با قابلیت استفاده بیشتر در خاک شدند.