تجزیه و تحلیل عدم قطعیت یک نقشه‌ی خاک با استفاده از شاخص‌های مجاورت تاکسونومیکی و تفرق خاک

Abstract

تفکیک طبقات خاک به‌طور معمول در برگیرنده‌ی توجه به یک‌سری مقادیر حد آستانه‌ی قراردادی برای ویژگی‌های خاک است. این مقاله بر مبنای مفاهیم مجاورت تاکسونومیکی و تفرق خاک، تغییرپذیری بالقوه و عدم قطعیت مرتبط با مرزهای اختیاری یا حدود آستانه‌ی تعریف‌شده برای معیارهای طبقه‌بندی خاک را در دو سامانه‌ی رده‌بندی آمریکایی و طبقه‌بندی جهانی، مورد مقایسه قرار داده است. پس از تهیه‌ی نقشه‌ی خاک ژئوپدولوژیک (مقیاس 1:50000) بخشی از منطقه‌ی لاله‌زار (استان کرمان)، با بکارگیری تئوری نمودار جبری، ماتریس مجاورت تاکسونومیکی خاک‌های مطالعاتی بر مبنای طبقات جداسازی شده در دو سامانه‌ی طبقه‌بندی مزبور تهیه شد. سپس، از بزرگ‌ترین مقدار ویژه‌ی این ماتریس (شعاع طیفی) برای محاسبه‌ی شاخص مجاورت تاکسونومیکی نقشه‌ی خاک منطقه استفاده شد. به‌علاوه، تفرق خاک‌های منطقه با استفاده از شاخص تفرق شانن محاسبه شد و با شاخص مجاورت تاکسونومیکی مقایسه گردید. نتایج نشان داد که عدم قطعیت بیشتری در گروه‌بندی خاک‌های منطقه‌ی مطالعاتی بر اساس معیارهای سامانه‌ی رده‌بندی آمریکایی نسبت به سامانه‌ی طبقه‌بندی جهانی وجود دارد. مقایسه‌ی نتایج حاصل از شاخص مجاورت تاکسونومیکی با نتایج به دست آمده از شاخص تفرق شانن نیز نشان داد که سامانه‌ی طبقه‌بندی جهانی در نمایش تفرق خاک‏ها بهتر از سامانه‌ی رده‌بندی آمریکایی عمل نموده ‏است.