شبکه مفهومی زینت در سنت روایی شیعه

Abstract

در قرآن و سنت، سه کلیدواژه اصلی ناظر به مفهوم زیبایی، «حُسن» و «جمال» و «زینت» هستند. تحلیل شبکه مفهومی هر یک از این سه کلیدواژه، راهگشای دریافت مفهوم و مصادیق زیبایی در فرهنگ اسلامی است. از این میان، زینت نزدیک‌ترین ارتباط را با قلمرو مطالعات زیبایی‌شناسی (Aesthetics) دارد. برای تحلیل شبکه مفهومی زینت، باید به قرآن کریم و دیگر منابع فرهنگ اسلامی بویژه روایات معصومان ـ علیهم السلام ـ مراجعه نمود.<br /> در این مقاله، با روش کتابخانه‌ای و به شیوه تحلیلی، شبکه مفهومی زینت، در دایره روایات معصومان در مهم‌ترین منابع شیعی، تصویر شده است. مبنای گردآوری این روایات،‌ پرهیز از نقد سندی و تکیه بر گزینش محتوایی بوده است. روش گزینش محتوایی روایات بدین سان است که در ذیل هر عنوان برگرفته شده از نص یا ظهور روایات، تنها یک حدیث ذکر شده است. نیز سند روایات حذف شده و فقط در ترجمه، به قائل سخن اشاره گشته است. بدین قرار، نمی‌توان این مقاله را به منزله یک کورپس (corpus) یا اندام‌گونه همه روایات زینت تلقی نمود. اما در عین حال، می‌توان ادعا کرد که‌ همه مفاهیم اصلی مندرج در گستره مفهومی زینت در روایات شیعی، در این مقاله گزارش شده؛ گرچه خود روایات یک به یک ذکر نگشته‌اند.