پل فایرابند؛ اسطوره‌ستیز اسطوره‌ساز از نقد جهان‌شمولی علم و دین تا پلورالیسم و رأی اکثریت

Abstract

پل کارل فایرابند با نمایش نواقص و کاستی‌های علم، مطلق بودن آن را زیر سوال می‌برد و خواستار جدایی جامعه از علم می‌شود، به همان سان که در دوره‌ای به مدد خود علم، جامعه از کلیسا جدا شد. فایرابند خواهان استقرار آزادی و پلورالیسم در جامعه است و پلورالیسم مورد نظر خود را از جان استوارت میل الهام گرفته است. پژوهش حاضر قصد دارد نشان دهد پلورالیسم مورد نظر میل با پلورالیسم آرمانی فایرابند یک تفاوت اساسی دارد و آن اینکه پلورالیسم برای میل یک ابزار برای کشف حقیقت است، اما برای فایرابند یک غایت است که در آن توقف می‌کند و جامعه آرمانی خود-جامعه آزاد- را بر اساس آن بنا می‌کند. همچنین نشان می دهیم فایرابند که با هر گونه معیار جهانشمول مخالف است و این امر را مبنای نقد علم قرار می‌دهد، هنگامی که می‌خواهد درباره بایدها و نبایدها و جهت حرکت جامعه آرمانی خود سخن گوید، یک اسطوره جدید به نام «رای اکثریت» می آفریند.