راهکاری برای تحقق «حماسۀ اقتصادی»:
(ندگان)پدیدآور
پیکحرفه, شیرزادنوع مدرک
Textعلمی-پژوهشی
زبان مدرک
فارسیچکیده
چکیده نظریۀ اقتصادی کلاسیک بیشتر تمایل داشت ادم اسمیت را اقتصاددانی بداند که نیمنگاهی به فلسفۀ اخلاق داشت، نه یک فیلسوف اخلاق جدی با دغدغههای سترگ اخلاقی. به همین دلیل، ثروت ملل ادم اسمیت غالباً اثری کاملاً جدا از اثر اخلاقی او ـنظریهای دربارۀ عواطف اخلاقیـ دانسته شد و بیش از آن قدر دید. این در حالی است که اسمیت اقتصاد و اخلاق را مکمل هم و این دو اثر را مرتبط به هم میدانست. او پیش از آنکه دربارۀ اقتصاد بنویسد، دربارۀ فلسفۀ اخلاق نوشت و بیش از آنکه اقتصاددان باشد، فیلسوف اخلاق بود. اسمیت، که غالباً پدرخواندۀ «سرمایهداری» دانسته میشود، ضمن ارائۀ اصول کلی آن، بسیاری از آفاتش را پیشبینی کرد. از میان آفاتی که وی برای «سرمایهداری» برشمرد، میتوان به «دستمزدهای حداقلی»، «بهرهکشی از نیروی کار در مستعمرهها»، «ازخودبیگانگیِ ناشی از تقسیم کار»، «ازبینرفتنِ مهارتهای فرد» و «کاهش استعدادهای انسانی کارگران» اشاره کرد. او کوشید با ارائۀ تمهیداتی اخلاقی مانند تأکید بر «همدلی»، «عدالت در افزایش سطح دستمزدِ کارگران» و «برخورداری از فرصت برابر برای رقابت در اقتصاد»، از پیدایش آن آفات جلوگیری کند؛ اما خوانش یکسویۀ نظریۀ اقتصادی کلاسیک از پازل هنجاری اسمیت و بیتوجهی به تمهیدات اخلاقی او در ثروت ملل و نظریهای دربارۀ عواطف اخلاقی، باعث شد بسیاری از پیشبینیهای اسمیت دربارۀ آفات «سرمایهداری» بهوقوع پیوندند. این مقاله بر آن است با تکیه بر اندیشههای اخلاقی ادم اسمیت و بر اساس «الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت»، خوانشی جدید از «سرمایهداری» ارائه کند که بتوان از آن بهعنوان راهکاری برای تحقق «حماسۀ اقتصادی» و پیشبرد «تولید ملی» استفاده کرد.
کلید واژگان
کلیدواژهها: حماسۀ اقتصادیفلسفۀ اخلاق
اقتصاد
همدلی
ادم اسمیت
سرمایهداری
شماره نشریه
5تاریخ نشر
2012-05-211391-03-01
ناشر
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگیIHCS