مقایسه کارایی مدل سری زمانی ARIMA فصلی در شبیه سازی دبی متوسط ماهانة رودخانه های افرینه کشکان و کاکارضا

Abstract

<em>بررسی و شناخت تغییرات زمانی دبی پایه در</em><em>مطالعات حوزه‌های آبخیز به‌ویژه در</em><em>فصل‌های با جریان کم، اهمیت زیادی دارد</em><em>.</em><em> به همین منظور مدل</em><em>­</em><em>های مختلف آماری و احتمالاتی ارائه و توسعه داده شده است. هدف از این پژوهش بررسی و مقایسه کارایی سری زمانی30 و</em><em>56 ساله به ترتیب مربوط به دبی متوسط ماهانه رودخانه کاکارضا در شهرستان سلسله و رودخانه افرینه کشکان در شهرستان پلدختر در استان لرستان می</em><em>­</em><em>باشند. بدین منظور ابتدا اقلیم دو منطقه تعیین و در گام بعد توابع خودهمبستگی و خودهمبستگی جزئی داده‌های واقعی در نرم‌افزار </em><em>XLSTAT</em><em> ترسیم و داده‌ها با استفاده از روش­های باکس کاکس و لگاریتمی نرمال شده‌اند. سپس روند داده‌ها که نشان­دهنده ناایستایی داده­ها بود تعیین شد. بنابراین با استفاده از روش عملگر تفاضل در نرم‌افزار </em><em>MINITAB</em><em> روند داده‌ها حذف، و مدل مناسب با کمترین آکائیک انتخاب شد. سپس دو دوره‌ی 12 و24 ماهه برای دو منطقه شبیه سازی گردید. نتایج حاکی از آن بود که مدل­های انتخابی در دوره‌ی 12 و 24 ماهه به ترتیب دارای ضریب همبستگی 92/. ،86/. برای رودخانه کاکارضا و 94/. ،88/ برای رودخانه افرینه کشکان می­باشد. در نهایت دوره­ی کوتاه‌مدت 12 ماهه، توانست شبیه­سازی مناسبتری را هر دو رودخانه نشان دهد. باتوجه به شرایط اقلیمی مناطق مورد مطالعه کارایی مدل در منطقه نیمه خشک نسبت به منطقه نیمه مرطوب بهتر تشخیص داده شد.</em>